LAOZİ EPİSTEMOLOJİSİNDE ZITLIKLAR VE ÇELİŞKİ İZLENİMLERİ

Authors : Gonca Ünal Chıang

Pages : 72-79

View : 149 | Download : 436

Publication Date : 2023-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Taocu ekolün kurucusu Laozi\\\'nın Daodejing metninde sıkça kullandığı çelişkili ifade yöntemi, antik dönem diyalektik düşüncenin Çin\\\'de ortaya çıkan en iyi örneklerindendir. Düşünürün yaratıcı düzen Dao ile insan arasındaki ilişkiyi anlama ve analiz etme sürecinde sistematik bir metotla ortaya koyduğu bu evrensel yöntemin, hakikate ulaşma çabası içinde olan Taocu düşünceye de ezoterik bir çekicilik kattığı söylenebilir. Toplamda beş bin im ve seksen bir bölümden oluşan Daodejing metni, evren ve varlığın yaratıcısı olan doğal düzen Dao\\\'ın insan algısında var olamayacağını savunan bir çelişki izlenimiyle başlamaktadır. İlerleyen bölümlerde varlık ile yokluk, hareket ile sükûnet, güç ile güçsüzlük, fayda ile faydasızlık gibi birbirinin karşıtı olan kavramlara sıkça yer veren eser, bu açıdan bakıldığında zıtlıklar üzerine oluşturulmuş çelişkili önermeleri içeren bir metin izlenimi verebilmektedir. Ancak eser daha derinlemesine ve bütünsel bir bakış açısıyla incelendiğinde, içeriğinde geçen zıt kavramların temelde tek ve ortak bir prensibe bağlı olduğu ve bu sebeple de birbiriyle çelişmediği anlaşılabilir. Taocu düşüncenin temel amacı, ihtiyaç dışı istek ve beklentilerin güdümüne girerek yaratıcı düzen Dao\\\'dan uzaklaşan insanı, varlığının temeli olan bu ideal düzene geri döndürebilmektir. Bu bağlamda Daodejing eserinde evrensel ve toplumsal gerçeklere dikkat çekmeye çalışan Laozi, zıtlıklar üzerinden kullandığı ve çelişki izlenimi yaratan ifadelerini insanlarda farkındalık yaratmak ve onlara Dao\\\'ın mükemmel düzenini örnek göstermek amacıyla bir çeşit yöntem olarak kullanmıştır. Bu çalışmada Laozi epistemolojisine temel oluşturan ve kendi içinde başlıklara ayrılan çelişkili ifade yöntemi, Daodejing metninden yapılan alıntılarla açıklanmaya çalışılacaktır.
Keywords : laozi, daodejing, zıtlıklar, çelişki