MEKÂNSAL KORUMA BİLİNCİ KAPSAMINDA ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ VE GÜNÜMÜZ PLANLAMA YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI ÖRNEKLER: BİRGİ VE BERGAMA

Authors : Demet Gülhan

Pages : 1-27

Doi:10.1501/sbeder_0000000138

View : 31 | Download : 273

Publication Date : 2017-07-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Erken Cumhuriyet Döneminde ilk kent planları hazırlanan Birgi ve Bergama yerleşimlerinin mekânsal planları ve planlama kararları, kent kimliğinin korunması ve sürdürülebilmesi bağlamında değerlendirilmiş, o dönemden günümüze planlama pratiğinde yaşanan değişimlerin “mekânsal koruma” kapsamındaki etkileri araştırılmıştır. Benzer tarihi-doğal-kültürel değerlere sahip iki Ege yerleşimi olan Birgi ve Bergama’nın ilk mekânsal planları 1940’lı yıllarda hazırlanmıştır. Henüz koruma hukukunun kurumsallaşmadığı ve koruma bilincinin tam olarak yerleşmediği bir dönemde hazırlanmalarına rağmen bu planlar, tarihsel kimlik ve mekânsal karakteristiğin korunmasına yönelik kararlarıyla, liberal politikaların ve küresel sermayenin şekillendirdiği, arsa spekülasyonlarının belirleyici olduğu günümüz planlama pratiklerine göre çok daha fazla “korumacı” yaklaşımlar içermektedir. Bu çalışma ile hedeflenen Erken Cumhuriyet Döneminde oluşan mekânsal koruma bilincini tartışmaya açarak tarihsel-kültürel-arkeolojik değerlere sahip günümüz kentlerinin koruma amaçlı planlama pratiklerine olumlu katkılar sağlamaktır. Makalenin amacına yönelik çalışma yöntemi belirlenirken Erken Cumhuriyet Dönemi ve günümüz kent plan kararlarına ilişkin basılı kaynaklar ve internet üzerinden detaylı literatür taraması yapılmış, Birgi ve Bergama yerel ve mahalli yönetimleri ile saha ve ofis çalışmaları gerçekleştirilmiş, İller Bankası arşivleri taranarak bu yerleşimlere ait ilk koruma imar planları ve plan notlarına ulaşılmıştır.
Keywords : Mekânsal planlama, Kentsel kimlik, Kentsel koruma