KARANLIKTAN GELEN: “KARA KEDİ” ve “LEYDİ MOR'UN AŞKLARI” ESERLERİNDEKİ DÜZENBAZ ARKETİPİ

Authors : Elif Demir

Pages : 30-44

Doi:10.1501/sbeder_0000000147

View : 114 | Download : 154

Publication Date : 2018-01-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Düzenbaz arketipi (trickster) çoğunlukla halk hikayeleriyle özdeşleştirilen bir kavramdır ve birbirinden farklı kültürlerin farklı düzenbaz arketiplerinin olması bu figürü tartışmaya açık kılar. Kültürel tarihte pek çok düzenbaz arketipi bulunmasına rağmen bu figürün en önemli ortak özelliği fiziksel olarak zayıf olması ancak aleyhine olan bir durumu zekasıyla lehine çevirmesidir. Edgar Allen Poe\\\'nun önemli kısa öykülerinden biri olan “Kara Kedi” (“The Black Cat”) başlıklı öyküsünde kara kedi Pluto ile Angela Carter\\\'ın “Leydi Mor\\\'un Aşkları” (“The Loves of Lady Purple”) adlı öyküsündeki kukla Leydi Mor düzenbaz arketipine uygun karakterler olarak düşünülebilir. Her ikisi de fiziksel olarak sahiplerinden daha güçsüz görünseler de amaçlarına şekil değiştirme becerisiyle ulaşırlar. Biçim değiştirmenin her iki öyküde de ataerkil söylemi altüst etmede işlevsel oluşu öykülerin ataerkil düzene getirdiği bir eleştiri olarak okunmasını sağlar. Bu bağlamda bu çalışmada kara kedi Pluto ve Leydi Mor\\\'un ne açılardan düzenbaz arketipini örnekleyen karakterler olduklarının ve bu özellikleri yoluyla ataerkil yapıya nasıl meydan okuduklarının tartışılması amaçlanmaktadır.
Keywords : Düzenbaz Arketipi, Edgar Allan Poe, Angela Carter