TÜRKİYE’DE ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ: BİR HEGEMONYA İNŞA SÜRECİ Mİ?

Authors : Nezahat Altuntaş Duman

Pages : 170-188

View : 237 | Download : 228

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Gramsci hegemonya kavramı ile kapitalist toplum yapısını incelerken aslında tüm iktidarlar için siyasal meşruiyet ve toplumsal rızanın inşa sürecini anlatmıştır. Buna göre hegemonya, belirli tarihsel koşullarda, öne çıkmış bir sınıf ya da grubun siyasal liderliğinde, güçlü bir devlet yapısında, oluşturulan ideolojinin kültür politikası haline getirilerek, organik aydınlar tarafından topluma yayılması ve bunun sonucunda toplumda ortak duyunun oluşarak aktif toplumsal rızanın sağlanması ve siyasal meşruiyete ulaşılarak hegemonyanın kurulmasıdır. Bu makale, erken Cumhuriyet yönetimi, söz konusu süreçler üzerinden Türkiye toplumu üzerinde hegemonyasını kurabilmiş midir? sorusuna cevap aramaktadır. Sonuç itibariyle, Osmanlı devletinin yıkılması nedeniyle uygun tarihsel koşullar olmasına rağmen toplumda belirli bir kesimin temsilcisi olmayan bürokratik bir hakimiyetin kurulduğu çok güçlü bir devlet yapısında, Osmanlı hegemonyasına bir karşı hegemonya olarak konumlanan erken Cumhuriyet yönetimi bu konumdan çıkarak gerçek bir hegemonyaya dönüşememiş; toplumda belirli bir kesimin temsilcisi olmadığı gibi madun sınıfların da bir parçası olamamış, hiçbir toplumsal kesimi saflarına katamamış; halkın içinden çıkan seçkinler-aydınlar yetiştirerek halkla teması sağlayamamıştır. Rejim, halkevleri, köy enstitüleri gibi oldukça etkin hegemonya çarkları (araçları) kullanmaya çalışmış ancak bu mekanizmalar yapay kalmıştır. Böylece Cumhuriyet yönetimi, tarihsel koşullar uygun olmasına rağmen aktif rıza ve genel bir meşruiyet sağlayamamış dolayısıyla güçlü bir hegemonya kuramamıştır.
Keywords : Hegemonya, Erken Cumhuriyet Dönemi, Siyasal Meşruiyet, Toplumsal Rıza