SON DÖNEM TÜRK SİNEMASINDA İSLAM AHLAK ANLAYIŞININ TEZAHÜRÜ

Authors : Selman Yılmaz, Şükrü Özübek

Pages : 226-238

View : 107 | Download : 124

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Dini sosyalleşme doğumdan ölüme kadar hayatın her safhasında devam eden bir süreçtir. Aile üzerinden edinilen dini tecrübe bireyin sosyal çevresi genişleyip temas kurduğu kişiler arttıkça diğer unsurların etkisine açık hale gelmektedir. Ailenin yanı sıra okul, arkadaş ve iş çevresi, kitle iletişim araçları vb. birçok faktör dini düşünceyi şekillendirmeye devam etmektedir. Bu etkileşim biçimleri arasında yer alan kitle iletişim araçlarının gücü her geçen yıl artmaktadır. Kişisel telefon ve tabletler artık çocukları da aile kontrolünün dışına taşımakta, yetersiz denetimlerle çocuklar ekranın yönlendirmesine terk edilmektedir. Kontrolsüz içeriklerin muhatabı sadece çocuklar değil aslında tüm içerik tüketicileridir. TV’de akıllı sembollerle çocuklar cinsellik, şiddet ve korku gibi yaş gruplarına uygun olmayan içeriklere karşı kısmen korunmak istense de bu korumanın kısıtlı kaldığı görülmektedir. Söz konusu din olduğunda ise hiçbir içerik tüketicisi için herhangi bir koruma sunulmamaktadır. Dini nazariyeye göre sakıncalı bulunan içerikler fütursuzca zihinlere, gönüllere ve hanelere sızmaktadır. Bu çalışma Türk sinemasını İslam ahlak anlayışı çerçevesinde ele almaya çalışmıştır. Bu kapsamda yönetmen ve tür farklılıkları da dikkate alınarak 2000 yılı sonrasında vizyona giren ve en çok izlenen 20 film seçilmiş ve filmler izlenerek içerik analizine tabi tutulmuştur. İslam ahlak düşüncesi için temel aldığımız veriler ise son dönem İslam düşünürlerinden Ömer Nasuhi Bilmen’in ahlakla ilgili eserlerinden yararlanılarak oluşturulmuştur. Filmlerde genel olarak dini bir hassasiyet gösterilmediği, ahlaki bozulma olarak nitelendirilebilecek unsurların sıradanlaştırıldığı hatta teşvik edildiği bulgularına ulaşılmıştır. Dahası dinin bu filmlerde kimi zaman da metalaştırılıp tüketildiği, dini uygulamaların ise kültürel veya popüler pratiklere indirgendiği gözlemlenmiştir. İslam’a karşı yanlı ve tarafgir yayınlar kadar özensiz ve saygısız çekimlerin de mevcudiyeti tespitlerimiz arasındadır. Film jeneriklerinde filme katkı sunan yüzlerce insanın ismi geçmektedir. Sanat yönetmeninden makyözüne, ışıktan ses asistanına, halkla ilişkiler uzmanından ulaşım sorumlusuna kadar sıralanan bunca kişi arasında dini konularda danışılan bir kişinin olmayışı aslında filmlerde din ve ahlak konusunun ne derece dışlandığını gözler önüne sermektedir.
Keywords : Sinema ve din, Sanat ve din, Sinema ve ahlak, Ömer Nasuhi Bilmen, Ahlaki değişim, Ahlaki bozulma