MELAYÊ CİZÎRÎ VE TASAVVUFÎ KÜRT EDEBİYATININ GELİŞİM DÖNEMİ

Authors : Abdulcebbar Kavak

Pages : 48-66

View : 25 | Download : 37

Publication Date : 2015-10-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Melayê Cizîrî, Tasavvufî Kürt Edebiyatının öncü simaları arasında ilk sırada yer alır. Cizîrî’nin günümüze ulaşan tasavvufî Dîvân’ı, Kürtçe yazılmış edebî eserler içinde müstesna bir yere sahiptir. Melayê Cizîrî’nin hayatının son kırk yılını yaşadığı 17. yüzyıl, Anadolu’da Feqiyê Teyrân ve Ahmedê Xânî, Irak’ta Baba Resûl Berzencî ve Şemsüddin Ahlâtî, İran’da ise Şihabüddin Şâzilî gibi önemli mutasavvıfların yetiştiği bir dönemdir. Bu dönemde bir taraftan Kürtler arasında çeşitli tarikatlar yayılırken, diğer taraftan ilmî ve tasavvufî eserler Kürtçe olarak kaleme alınmaya başlanmıştır. Melayê Cizîrî’nin Dîvân’ı, tasavvufî Kürt edebiyatını Anadolu’da ve dışında yaşayan Kürtler arasında daha belirgin ve etkin bir konuma getirmiştir. Bu eser edebiyat alanında Farsça’nın Kürtler arasındaki tartışmasız konumunu ciddi bir şekilde sarsmış ve Kürtçe olarak da edebî eserlerin verilebileceğini ispat etmiştir. Melayê Cizîrî’nin ardından Kürtçe edebî eserlerin nitelik ve niceliğinde görülen artış ve olumlu değişim, toplumsal yaşama da yansımıştır. Bu yönüyle bakıldığında Melâyê Cizîrî’nin, tasavvufî Kürt edebiyatının gelişiminde önemli bir dönüm noktası olduğu kolaylıkla anlaşılmaktadır. Bu çalışmada Melayê Cizîrî’nin başlatmış olduğu tasavvufî Kürt edebiyatı ve gelişimi ele alınacaktır.
Keywords : Melayê Cizîrî, Dîvân, tasavvufî Kürt edebiyatı, 17 Asır