Îmkanên Dimilî yên Xweparastinê û Hêza wê ya Jîyanê li Herêma Dîyarbekirê

Authors : Ayhan YILDIZ

Pages : 7-29

Doi:10.56491/buydd.1114311

View : 25 | Download : 22

Publication Date : 2022-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Zazaca bir dil veya lehçe olarak ve Zazaca konuşucuları etnik aidiyet açısından Kurmanc, Soran ve yabancı araştırmacılar arasında yaklaşık yüz yıldır tartışma konusu olarak literatürde yer almaktadır. Zazaca konuşucuların büyük bir kısmı Diyarbakır ve çevresinde Kurmanclarla içiçe yaşamaktadırlar. Zazacanın zor durumu karşısında bazı edîp ve bilim insanı, kendi az ve sınırlı imkanlarıyla 1990’lı yıllardan bu yana burada Zazacanın korunması ve geliştirilmesi için çalışmaktadırlar. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 2000’li yıllardan sonra resmi olan üniversite, okul ve yayın kurum ve imkanlarıyla Zazaca\`yı desteklemektedir. Ne var ki Zazaca\`nın gerileme ve zayıflamasının önüne geçilememiştir. UNSCO, bir raporunda Zazaca\`yı hayatî tehlike altında olan bir dil olarak kaydetti. Bu yüzden bu çalışma, Zazaca\`nın Diyarbakır ve çevresindeki gerçek durumunu, sahaya inerek, sözlü ve yazılı veriler toplayarak, görüşme ve gözlem teknikleriyle göz önüne sermeyi amaç edindi. Bu şekilde bu alandaki bilimsel çalışmalara bir katkı yapmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgulara göre Zazaca\`yı destekleyen kişisel, toplumsal, kurumsal ve develete ait imkanlara rağmen Zazaca\`nın hayatta kalma gücü azdır ve bu bölgede tehlike altındadır.
Keywords : zazaca, unesco, ölü diller, devlet imkanları