Qewm, Welat û Bajar di Dîwana Melayê Cizîrî da

Authors : M Zahir Ertekin, Müslih Sezer

Pages : 47-63

Doi:10.56491/buydd.1377087

View : 97 | Download : 87

Publication Date : 2023-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebiyat, ji aliyê pêşketinê ve neynika gelan e. Remz û îşaretên çand û medeni- yeta gelan di nêv cihana edebiyatê de cih digirin. Vê remz û îşaretê di edebiyata klasîk de, herî zêde dîwan bi kar tînin û ji ber vê yekê, yek ji wan keresteyên giring yê edebiyata klasîk dîwan in. Nîşanên destkeftiyên maddî û me’newî yên çand û medeniyetekî di wan dîwanan da mewcûd in. Dîwana Melayê Cizîrî jî, yek ji wan dîwanan e ku nîşaneyên asta pêşketina edebiyatê û nimuneyên dest- keftinê yên dewlemendiya çand û medeniyeta kurdan, di nêv dîwana Cizîrî da, dikarin bêne dîtin. Dîwana Melayê Cizîrî hem ji ber asta xwe ya edebî hem huner û mehareta Melayî û hem jî ji aliyê dewlemendiya naveroka xwe ve hêjayî gelek lêkolînan e. Dema em li naveroka Dîwanê dinêrin têgeh û termînolojiya bikarhatî, nav, kes û cihên Dîwanê sehayeke firawan ya lêkolînê datîne ber me. Ji ber van hokarên navhatî, ev xebat, di Dîwana Melayê Cizîrî de li qewm, welat û bajaran digere û berî dide giringiya van navan û cihê wan yê di edebiyata klasîk de. Her- wiha keşfa wateya van navan ya mecazî û temsîlî di Dîwana Melayî de armance- ke din ya vê nivîsarê ye.
Keywords : Melayê Cizîrî, Dîwan, Edebiyata Tesewwifê, Çavkaniyên Hizrî yên Dîwana Melayê Cizîrî