Zamanın Ötesindeki Esrarengiz Topluluk “Soğdlar” ve Türklerle Olan İlişkileri

Authors : Sinan Alper SAKA

Pages : 259-266

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İran menşeili bir topluluk olan Soğdlar Orta Asya Türk tarihi açısından önemi tartışılamaz bir konumda bulunmaktadır. Günümüz Orta Asyasındaki üç Türk Cumhuriyetinde toprakları bulunan Sogdiana ülkesi, çağdaşı Hazarlar gibi iki kıtayı birçok yönden birbirine bağlama vazifesini yüzyıllarca ifa etmiştir. İleri düzeyde ticari bilgi ve diplomasiye haiz olan Soğd halkı, yazıya olan düşkünlükleri hasebiyle geniş bir coğrafyanın tarihini aydınlatmada rehber durumundadır. İslam öncesi Türk tarihi çalışmalarında görülen en temel sıkıntının yazılı kaynak eksikliği olduğu bilinmektedir. Bu minvalde binlerce kilometreye yayılmış olduğu görülen Soğd materyalleri, özellikle de Çin kaynaklarının yetersiz kaldığı dönemlerde büyük önem arz etmektedir. Hunlar ile başladığı görülmekte olan Türk-Soğd ilişkileri, Göktürk ve Uygur Kağanlıkları devrinde hızlı bir şekilde gelişerek Orta Asya tarihi açısından önemli sonuçlar doğurmuştur. Yüzyıllar boyunca İç Asya’nın dünya ile bağlantısını sağlamış olan Soğdların bölgede İslamiyet’in yayılma döneminde Türk ve Fars dilleri arasına sıkışarak tarih sahnesinden çekildikleri görülmektedir.
Keywords : Uygur, ticaret, Soğdlar, alfabe, Göktürkler