Tahsin Sermet Bey (1889-1969), Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemlerinin Öncü Mimarı

Authors : Cenk Berkant, Erdem Bayazıt

Pages : 16-30

Doi:10.69787/bitigefd.1405329

View : 73 | Download : 81

Publication Date : 2024-06-14

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyılın sonuna doğru Osmanlı İmparatorluğu’nda artan Batılılaşma ve modernleşme hareketleriyle birlikte değişen sosyal, kültürel ve ideolojik yaklaşımlar; diğer birçok alanda olduğu gibi mimarlık alanında da kendine yer bulmuştur. Yeni bir ideoloji ve toplum yapısı üzerinde yükselmeye başlayan bu geçiş dönemi, Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı (1908-1930) olarak anılan dönem ile birlikte mimaride kendine özgün üslup arayışına girmiştir. Bu kapsamda Selçuklu-Osmanlı ve Türk Sanatı ögeleri ile birlikte Batılı üslupların kullanıldığı eklektik bir anlayış benimsenmiştir. Değişen bürokrasi ve yaşanan dönüşümün kendini en çok hissettirdiği alanlardan birisi doğal olarak mimaridir. Bu doğrultuda hem Cumhuriyet öncesi hem de Cumhuriyet Dönemi’nde mimarlık ortamında yeni uygulayıcılar ve tasarımcılar ön plana çıkmıştır. 1908-1918 arasında, çoğunluğu Sanayi-i Nefise Mimarlık Şubesi mezunu “Birinci Kuşak Mimarlar” olarak adlandırılan Cumhuriyet Mimarisi’nin selefleri bu imar ve inşa faaliyetlerinde, kendilerinden sonraki mimarlık ortamını da etkilemişlerdir. Bu makalede, bu kuşağın öncü isimlerinden Mimar Tahsin Sermet Bey ve eserleri ele alınacaktır. Mimarın kişisel yaşamı ve mimarlık kariyerine dair bilgi, belge, arşiv kayıtları, dönemin gazete ve dergileri, dönemin sanatı ve mimarlığıyla ilgili yayınlar titizlikle incelenmiştir. Bu inceleme neticesinde elde edilen bilgi ve bulgular; mimarın kariyeri, eğitimi, tasarladığı yapılar, sanatçı kimliği, Cumhuriyet Mimarlığı’ndaki rolü ve mimari yaklaşımını belirleyen etmenlerle sentezlenerek bu çalışma oluşturulmuştur. Bu çalışmada Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyetin Dönemlerinin öncü mimarlarından biri olarak kabul edilen Tahsin Sermet Bey’in tasarımlarıyla birlikte dönemin mimarlık ortamına etkileri ön planda tutulmuştur.
Keywords : Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı, Mimar Tahsin Sermet Bey, Sanayi i Nefise Mektebi, Birinci Kuşak Mimarlar, İzmir Milli Kütüphane ve Milli Sinema