Emrî’nin Bir Nazire Mecmuasında Kayıtlı Şiirleri ve Mecmua Derleyicisinin Özeni Üzerine Notlar

Authors : Gülçin Tanrıbuyurdu, Bahar Aygün

Pages : 220-233

Doi:10.69787/bitigefd.1563136

View : 139 | Download : 159

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlının altı asırlık kadim edebiyat geleneğinin en değerli mahsullerinden biri şiir mecmualarıdır. Kültürü inşa etme çabasındaki insanoğlunun toplama, bir araya getirme ve bu yolla gelecek kuşaklara aktarma çabasını somutlayan mecmualar, bilhassa son dönemde Klasik Türk edebiyatı sahasındaki ilmî çalışmaların odağında yer almaktadır. Aynı ya da farklı asırlardan yüzlerce şairi bazen üslup bazen redif bazen nazım şekli ortaklığında bir araya getiren bu eserler, devrin edebî zevkini ve faaliyetlerini takibe de imkân sunmaktadır. Birbirinden değerli bu seçkiler arasında bilhassa nazire mecmuları ayrı bir öneme sahiptir. Bir zincirin halkalarını takip etmek kabilinden aynı kafiye ve redifi kullanan onlarca şairin art arda dizildiği bu mecmualar, şairlerin divanlarında bulunmayan şiirlerini ve tezkirelerde adı geçmeyen yahut hakkında çok az bir bilgiye sahip olunan şairlerin isimlerini gün yüzüne çıkarmasının yanında söz yarışında bayrağı kimlerin göğüslendiğini göstermesi, aynı estetik kodların ve manzum klişelerin farklı şiirsel tablolarda kullanımlarına tanıklık etmesi bakımından da değerlidir. Bu çalışmada, bir nazire mecmuası tertibindeki Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi Nadir ve Yazma Eserler Bölümü 034127 numarasında kayıtlı olan Mecmû‘a-i Eşʿâr adlı şiir seçkisinde Emrî mahlasıyla kayıtlı, şairin neşredilmiş Divanında ve üzerine çalışma yapılmış diğer şiir mecmualarında bulunmayan 12 gazeli ele alınmıştır. Bu gazellerin söz konusu edilme sebebi, derleyicinin her bir gazelde klasik şiirin bahçe estetiğine ilişkin bir unsurun redif olarak kullanılması konusundaki özenine dikkat çekmektir. Çalışmanın başında şiir mecmuaları ve nazire mecmualarından kısaca söz edilmiş, Mecmû‘a-i Eşʿâr tanıtılmış ve söz konusu gazellerin Emrî’ye ait olduğu düşüncesinin temelindeki nedenler açıklanmıştır. Son kısımda ise bahsi geçen şiirlerin çeviri yazılı metni verilmiştir.
Keywords : Klasik Türk edebiyatı, nazire mecmuası, Mecmû ‘a-i Eşʿâr, has bahçe, Emrî.