Halil Nimetullah Öztürk’ün Halkçılık ve Cumhuriyet ve Türk Halkçılığı ve Cumhuriyeti Eserinde Din Meselesi

Authors : Zehra Öğüt

Pages : 396-414

Doi:10.62001/gsijses.1529308

View : 25 | Download : 40

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1930’lu yıllar Türk inkılâp hareketi için oldukça önemli yıllardır. Yoğun bir şekilde gerçekleştirilen inkılâpların halktaki karşılığının okunmaya çalışıldığı bir dönemi ifade etmektedir. Dönemin imkanları özelinde düşünüldüğünde en etkili ideolojik araç olarak kabul edilebilecek yayın faaliyetlerine başvurulduğu görülmektedir. Gerek bağımsız gerekse devlet eliyle kaleme alınan kitaplar mevzubahis dönemi oldukça zenginleştirmiştir. Çalışmaya konu alınan Halil Nimetullah Öztürk’ün Halkçılık ve Cumhuriyet ve Türk Halkçılığı ve Cumhuriyeti isimli eseri Türk inkılâp hareketinin tam olarak kendisine ayna tuttuğu bir dönemde 1930 senesinde kaleme alınmıştır. Yazıldığı tarih itibariyle, Kemalizm yerine “Türk İnkılâbı” ifadesinin kullanıldığı eser, ideolojinin oluşması noktasındaki ilk teşebbüslerden kabul edilmelidir. Bu çalışmanın amacı yeni Türkiye’nin ideolojik zemininin ve yeni bir Türk kimliğinin oluşturulmaya çalışıldığı bir dönem ve bir gayretin ürünü olarak kabul edilebilecek Halil Nimetullah Öztürk sosyolojisindeki din meselesine, onun mevzubahis eseri özelinde bir giriş denemesi yapmaktır. Kemalist ideolojinin oluşmasındaki ilk örnek olması hasebiyle daha dar kapsamlı bir içeriğe sahip olan çalışmanın satır aralarına nüfuz edebilmek için dönemde aynı amaçla kaleme alınmış olan inkılâp kitaplarına başvurulacaktır. Bu şekilde Türk inkılâp hareketinde öne çıkan “vicdan” kavramının din ile irtibatı ortaya konulmaya çalışılacaktır. Eserin Türk inkılâbı ve Osmanlılık arasında zıtlık ilişkisi kurduğu ve din meselesinin bir Osmanlı meselesi olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Kemalizm, Halil Nimetullah Öztürk, İnkılâp, Din., Sosyoloji