AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ 7 NO’LU PROTOKOL BAĞLAMINDA YERLEŞİK YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİNE İLİŞKİN USULİ GÜVENCELERİN SINIRLANDIRILMASI REJİMİNDE EŞİK: MUHAMMAD ve MUHAMMAD v. ROMANYA KARARI

Authors : Hamdi Gökçe Zabunoğlu, Elif Başak Kartli

Pages : 85-107

Doi:10.57083/adaletdergisi.1573643

View : 101 | Download : 90

Publication Date : 2024-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi bazı maddeler ile sınır dışı işlemlerine karşı dolaylı bir koruma alanı sağlamaktadır. Buna karşın daha sonra yürürlüğe giren ve Sözleşme’nin bir parçası sayılan 4 ve 7 No’lu Protokoller, sınır dışı edilmeye ilişkin doğrudan koruma sağlayan düzenlemeler içermektedir. Türkiye’nin de taraf olduğu 7 No’lu Protokol içerisinde yabancıların sınır dışı edilmelere ilişkin sahip olduğu birtakım usuli haklar, 1. maddede koruma altına alınmıştır. Bu maddenin nasıl yorumlanması gerektiği hususu yakın zamana değin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında açık şekilde yer bulamamıştır. İlk kez 2020 yılında Büyük Daire tarafından karara bağlanan Muhammad ve Muhammad v. Romanya kararı ile bu madde hem detaylı olarak incelenmiş hem de Mahkeme tarafından sınırlandırılmasına ilişkin bir yöntem ortaya koyulmuştur. Mahkeme’nin bu kapsamda oluşturduğu iki aşamalı testin ilk aşaması, sınırlandırmaların bağımsız bir makam tarafından usulüne uygun olarak gerekçelendirilip gerekçelendirilmediğinin değerlendirilmesidir. İkinci aşaması ise yabancının sınırlandırmadan kaynaklı olarak yaşadığı zorlukların birtakım dengeleyici faktörlerle yeterince telafi edilip edilmediğinin belirlenmesidir. Mahkeme içtihatları bakımından da nispeten yeni olan bu metodoloji henüz yöntemin belirlendiği Muhammad ve Muhammad v. Romanya kararında eleştirilmeye başlanmıştır. Ancak yine de erken bir gözlemle bu metodolojinin 7 No’lu Protokol’ün birinci maddesinde düzenlenen hakların korunması bakımından -en azından- işlevsel sayılabileceğini söylemek mümkün görünmektedir.
Keywords : Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, 7 Nolu Protokol, Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, İki Aşamalı Test