KARŞILAŞTIRMALI ANAYASA HUKUKUNDA ÇİFT MECLİS SİSTEMİNE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Dilara Eltimur

Pages : 413-455

Doi:10.57083/adaletdergisi.1676803

View : 40 | Download : 65

Publication Date : 2025-04-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Parlamento, modern demokrasilerin temsili niteliğini somutlaştıran en önemli kurumlarından birini oluşturmakla birlikte yapısal tasarımı her devlette farklılık göstermektedir. Parlamentoların yapısında iki meclisin bulunmasını ifade eden ve toplumsal, sınıfsal bölünmelerin siyasete yansıması sonucu ortaya çıkan çift meclisli sistem, tek meclisli sisteme göre daha köklü bir tarihsel geçmişe sahiptir. Ancak günümüzde tek meclisli sistemin daha yaygın bir şekilde tercih edildiği gözlemlenmektedir. Temel olarak federal yapıları koruma, siyasi güçlerin dengesini, toplumsal uzlaşıyı sağlama ve çoğunluğun tek taraflı baskın iradesini sınırlama amaçlarıyla kabul edilen çift meclis sisteminin avantaj ve dezavantajlarına ilişkin olarak karşılaştırmalı anayasa hukukunda farklı görüşler öne sürülmüştür. Bu bakımdan devletlerin parlamentolarında tercih ettikleri çift meclis sistemin özelliklerinin ortaya konulması, hangi gerekçelerle tercih edildiğinin açıklanması ve anayasal açıdan tartışılması gerekmektedir. Çalışmada çift meclis sisteminin temel özellikleri ortaya konularak, bir devletin tek meclis yerine çift meclisli bir yasama organına sahip olmasının ne gibi avantajlar ve dezavantajlar yaratacağı irdelenmiştir. Bu kapsamda meclis sistemini değiştiren devletlerin anayasal çerçevede değişiklik gerekçeleri ele alınmıştır. Karşılaştırmalı anayasa hukukundaki güncel gelişmelerden hareketle üniter devletlerde çift meclis sitemine ilişkin değerlendirmeler ve Türkiye’de çift meclis sistemi önerilerine ilişkin tartışmalar ortaya konulmuştur.
Keywords : Çift Meclis Sistemi (Bikameralizm), Federal Devlet, Üniter Devlet, Parlamento, Birinci Meclis, İkinci Meclis