ADLİ SİCİL VE ARŞİV KAYITLARININ SİLİNMESİ KOŞULLARI BAĞLAMINDA 5352 SAYILI ADLİ SİCİL KANUNU’NUN 12. MADDESİ İLE GEÇİCİ 2. MADDESİNE DAİR BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Nagihan Arife Çiftçi

Pages : 625-654

Doi:10.57083/adaletdergisi.1676869

View : 69 | Download : 128

Publication Date : 2025-04-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal düzenin korunması açısından, kanunlara ve hukuk sistemine aykırı olan filler çeşitli cezalara tabi tutulmuştur. Cezaların yerine getirilip getirilmediğinin denetlenmesi ve infazlarının takip edilebilmesi, aynı zamanda tekrar eden suçların önlenmesi için resmi makamlar tarafından bu müeyyidelerin kayıt altına alınması gerekmektedir. Hukukumuzda şahısların tabi tutuldukları ceza ve güvenlik tedbirleri, adli sicil adı verilen belge ile kayıt altına alınmaktadır. Adli sicil ve arşiv bilgilerinin tutulması, denetlenmesi ve silinmesi hususlarına ilişkin görev Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir. Kayıtların ve kayıtlara ilişkin şartların değerlendirilmesinde yeknesaklığın sağlanması amacıyla, tek bir birimin yetkili olması tercih edilmiştir. Silinme koşullarının detaylı bilgi içermesi, bu konularda hakim olmayı zorlaştırmaktadır. Bu nedenle, bu alanda uzmanlaşmış hâkimler tarafından inceleme ve denetim gerçekleştirilmesi, ilgililerin aleyhine olumsuz sonuçların ortaya çıkmasını önlemek adına son derece yerinde bir uygulamadır. Bu çalışmada kayıtların silinmesi ile ilgili olarak 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu ve bu konuyu düzenleyen özel kanunlardaki düzenlemelere dair açıklamalarda bulunulmuştur. Bu bağlamda, adli sicil ve arşiv kayıtlarına işlenebilen kayıt türleri ile işlenmesi mümkün olmayan kayıt türleri, mevcut kayıtların silinme süreleri ve bu sürelerin belirlenmesinde etkili olan müesseseler üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Silinme sürelerinin genel kurallardan farklılaştığı noktalar olan yaş küçüklüğü, taksirli suçlar, akıl hastalığı, Türk vatandaşları hakkında yabancı ülkelerden verilen mahkûmiyetlere ilişkin hususlar ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Ayrıca güncel kurallar aktarılırken, süreç içinde farklı kanunlarla ortaya çıkan kuralların yarattığı eşitsizlikler ve hakkaniyette ters düşen durumlar da vurgulanmıştır. Mülga kanunda düzenlen ancak mevcut kanunda düzenleme altına alınmayan yaşı küçüklere ilişkin kayıtların silme koşullarındaki eksiklikler, yasaklanmış hakların silinme süreleri üzerindeki etkileri, Adli Sicil Kanunu’nun özel kanunlar ile pasifize edilmesinin neticeleri açıklanmıştır. Bunun yanı sıra Adli Sicil Kanunu’nda revize edilmesi gereken maddeler ve bu bağlamda yapılabilecek öneriler de açıkça belirtilmiştir. Adli Sicil Kanunu’nun 12. maddesi ile geçici 2. maddesindeki düzenlemelerin uygulamada yarattığı sorunlar, bu konudaki değişiklik ihtiyacı ve öneriler detaylı şekilde incelenmiştir.
Keywords : Adli sicil kaydı, arşiv kaydı, Adli Sicil Kanunu, silme süreleri, yasaklanmış hakların geri verilmesi, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü.