İslam Hukukunda Kolaylık İlkesi Bağlamında Umûmu'l-Belvâ İstihsan İlişkisi

Authors : Ercan ESER

Pages : 77-110

View : 28 | Download : 17

Publication Date : 2016-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam hukukunda bazı durumlarda ihtiyaçlara göre kolaylaştırıcı hükümlere başvurulur. Şer’i hükümler ihtiyaçlara göre takdir edilmiştir. Hatta ihtiyaçlar bazen zaruret mesabesine indirgenir. İslam hukukçuları kesin haram olmayan konularda kolaylaştırıcı hükümlere başvururken haram ve günah olan konularda kolaylık ilkesine müracaat etmemişlerdir. İslam hukukunda muamelelerle ilgili konularda kolaylıklar genel olarak umûmu’l-belvâ ya dayandırılmıştır. Ancak hangi konuların umûmu’l-belvâ kapsamında değerlendirileceği tartışma konusu olmuştur. Zor ve meşakkatli durumlardan dolayı normal zamanlarda meşru olmayan fiiller umûmu’l-belvâ sebebiyle meşru kılınmıştır. Umûmu’l-belvâ zaruret ve ihtiyaçtan dolayı asıl hükümden kıyasa aykırı olarak istisna edilmekte bu yönüyle istihsan ile benzerlik arz etmektedir. İslam hukukçuları istihsanı Kur’ân, sünnet, örf, maslahat delillerine dayandırmışlardır. Makalemizde umûmu’l-belvâ istihsan ilişkisini bu anlamda ortaya koymaya çalışacağız.
Keywords : Umûmu'l Belvâ, İstihsan, Zaruret, İhtiyaç, Meşakkat, Zorluk Harac