FARABİ METAFİZİĞİNDE VARLIK (EL-MEVCUD) TERİMİ VE EKLENTİLERİ

Authors : İrfan GÖRKAŞ

Pages : 67-90

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2017-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede iki şey yapılacaktır. İlk olarak mevcud kavramı, vaz’ı ve anlamlarıyla ele alınacak, devamında mevcudun ilintileri belirlenmeye çalışılacaktır. İki aşamalı ortaya çıkan bu çalışma bizim için neticede bir anlamda meta-mevcud çalışması olacaktır. Çünkü mevcud, metafiziğin temel kavramıdır. Bu bakımdan mevcud metafizik araştırmalarının olmazsa olmazıdır ve belirtilen nedenlerle bu çalışma “mevcud”a odaklanmaktadır. Farabi’nin metafiziğindeki mevcudla alakalı üç şeyi söylemek mümkündür. Farabi, birincisi metafiziğinde mevcud ve vücud ayırımı yapmıştır. İkincisi mevcudun kategoriler, şey ve doğru bilgi olmak üzere üç anlamı olduğunu söylemiştir. Üçüncüsü Farabi mevcudun eklentilerine yer vermiştir. Bunlar zorunlu-mümkün, bizatihi-bilaraz, bilkuvve-bilfiil, iki uç (mebd-mead), öncelik-sonralık, lâ-gayr kavramlarıdır. Bunlar, kelamcı filozofların el-umuru’l-âmme ile meşşaî filozofların tekasimü’l-vücud geleneğinin köklerini oluşturmaktadır. Bunlara ilaveten Farabi’de mevcudla eklentili bir diğer kavram el-felsefe kavramıdır. Mevcud felsefeye ilinti olmakta, mevcudla eklentili felsefe, tercümelerle vaz ettiği terminolojiyle kendisini Arapça’da yeniden inşa etmektedir.
Keywords : Farabi, mevcud, vücud, el felsefe, ontoloji