THE THEORY OF KNOWLEDGE OF AL-GHAZZĀLĪ, AL-MUTAKALLIM IN ASH’ARI TRADITION

Authors : Harun IŞIK

Pages : 325-348

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Gazzâlî bilgi problemini sistematik bir şekilde ve bir amaca binaen ele almıştır. Nitekim onun bilgi kuramı Allah merkezli bir yapıdadır. Zira ister fizik, isterse metafizik alana dair bilgilerin kaynağı Allah’tır ve bilginin temel amacı da marifetullahı elde etmektir. İnsana bahşedilen duyular, akıl ve sezgi bu hakikate ulaşmak için birer vasıta olarak takdir edilmiştir. Bilgi tanımlamasında özellikle üç unsur ön plana çıkmaktadır. Bunlardan ilki bilen (nefs), ikincisi bilinen (eşyanın hakikati), üçüncüsü de bilgidir (eşyanın misalinin nefiste bulunması). Ona göre biri fizik âlemle, diğeri de metafizik âlemle ilişkili olmak üzere iki tür bilgi alanı bulunmaktadır. Birincisini elde etmenin vasıtları duyular ve akıldır. Diğerine ise ilham ve keşf yoluyla ulaşılır. Kalp gözüyle ulaşılan bilgi duyular ve akıl sayesinde elde edilenden üstündür. İlhamı bilgi kaynakları arasında sayması kelamı ve tasavvufu mezceden bir duruştur. Metaforik bir üslupla bilgi kuramını ifade etmesi, meseleyi hem daha anlaşılır kılmakta hem de onun farklılığını ortaya koymaktadır.
Keywords : Eş'arilik, Gazzali, Bilgi, Duyular, Akıl, İlham