Hacla İlgili Âyetlerin İşârî Yorumu: Letâ’ifü’l-İşârât Örneği

Authors : Enver BAYRAM

Pages : 45-65

Doi:10.51553/bozifder.1057067

View : 15 | Download : 21

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Kuşeyrî’nin, hacla ilgili âyetleri yorumlarken işârî tefsiri kullanımının mahiyetini ve bu bağlamda âyetleri te'vil biçimini inceleyeceğiz. Tarihsel süreçte müfessirlerin, mensup oldukları ekolün ilkelerini Kur’ân yorumunda dikkate aldıkları görülmektedir. Bu ekollerden biri olan işârî tefsir okulunda müfessirler zâhirİ anlamın yanı sıra bâtınî (işârî) mânaya da yer vermiştir. Hatta kimi zaman bu müfessirler zâhiri anlamdan ziyade işârî mânayı önceleyebilmiştir. Bu ekole mensup müfessirlerden biri de Kuşeyrî’dir. Kuşeyrî, işârî tefsir alanında özgün yorum biçimi geliştiren ender müfessirlerdendir. Onun sûfî bir müfessir olmasının rolü bunda yadsınamaz. O, tefsirinde itikâd ve muamelatla ilgili konular yanında ibadetle alakalı hususlarda da işârî yorumlara yer vermiştir. Benzer biçimde müfessir, hac ile ilgili âyetlerin tefsirinde işârî yorumu ön plana çıkarmakta; zâhiri anlamı ikincil olarak değerlendirmektedir. Kuşeyrî hac ibadeti ile ilgili yaptığı işârî yorumları Allah’a yakınlaşma vesilesi olarak değerlendirmiştir. Kuşeyrî’ye göre hac ibadetini yerine getiren kimse çeşitli makamlardan geçerek Allah’a ulaşma noktasında mesafe kat edecektir. Ancak hac ibadetini ifa etmeyenler bu imkândan mahrum kalacaktır. Bu çalışmada Kuşeyrî’nin Letâ’ifü’l-işârât adlı tefsirinde yer alan hacla alakalı işârî yorumlar ele alınacaktır. Öncelikle işârî tefsirin tanımı ve mahiyetine yönelik kısa bir bilgi verilip ardından da Kuşeyrî’nin hac ile ilgili âyetler hakkında yaptığı işârî yorumlar incelenecektir. Bunun yanında tefsirinde geçen bazı tasavvufî kavramlar da açıklanmaya çalışılacaktır.
Keywords : Tefsir, Kuşeyrî, İbadet, Hac, İşârî Tefsir