İbn Receb’in Fethu’l-Bârî’si Çerçevesinde Muhtelifü’l-Hadîs

Authors : Bahadır OPUS

Pages : 287-318

Doi:10.51553/bozifder.1069741

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâm’ın esaslarından birini teşkil eden sünnet, mahiyet olarak çok önemli bir yere sahiptir. Bunun için ilk dönemlerden itibaren anlaşılması noktasında üzerinde önemle durulmuş ve farklı alanlarda birçok eser ortaya konmuştur. Bu eserlerden bir kısmı da muhtelifü’l-hadîs alanında yazılmıştır. İki makbul hadisin birbiriyle çelişemeyeceği noktasından hareketle görünürde teâruz halinde olan hadisler ilk dönemlerde müstakil kitaplar yazılarak, daha sonra özellikle geniş hadis şerhleri içerisinde ele alınmıştır. Böylece teâruz halinde olduğu düşünülen hadisler birtakım yöntemler takip edilerek değerlendirilmiş ve ihtilaflar çözülmeye çalışılmıştır. Bu yöntemlerden muhaddisler tarafından kullanılanlar sırasıyla; cemʿ ve te’lîf, nesh, tercih, tevakkuf yöntemleri olmuştur. İbn Receb el-Ḥanbelî de Fetḥu’l-bârî isimli Buḫârî şerhinde teâruz halinde olduğu düşünülen rivayetlerdeki ihtilafları çözmeye çalışmıştır. O da muhaddislerin tercih ettiği sıralamayı takip ederek teâruz halinde olduğunu düşündüğü hadislere dair değerlendirmeler yapmış ve teâruzu gidermeyi amaçlamıştır. Biz de bu çalışmamızda İbn Receb’in Fetḥu’l-bârî’sinden belirlediğimiz ve aralarında teâruzun var olduğu iddia edilen örnekler üzerinden onun bu tarz hadislerdeki teâruzları giderme noktasında benimsediği metodunu tespit etmeye çalışacağız.
Keywords : Hadis, Muhtelifül hadîs, Şerh, İbn Receb, Fetḥul bârî