İNANCIN TEKLİFE ETKİSİ: GAYR-İ MÜSLİMLERİN İBADETLERLE MÜKELLEFİYETİ VE BUNUN PRATİK SONUÇLARI

Authors : Hasan KAYAPINAR

Pages : 291-321

Doi:10.51553/bozifder.1188856

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik kaynaklarda mezheplerin kurucu imamları arasında gayr-i müslimlerin ibadetlerle mükellef olup olmadıkları noktasında teorik bir tartışma nakledilmemiştir. Buna karşın mezheplerin tercih ettiği bazı fürû hükümler daha sonraki dönemlerde gayr-i müslimlerin ibadetlerle mükellefiyetine ilişkin tartışmalara kaynaklık etmiştir. İlerleyen asırlarda usulcüler arasında gayr-i müslimlerin ibadetlerle mükellef olup olmadığı noktasında teorik görüş ayrılığı ortaya çıkmıştır. Usulcülerin çoğunluğu ve Irak bölgesinde yaşayan Hanefî usulcüler gayr-i müslimlerin ibadetlerle mükellef olduklarını ileri sürmektedirler. Ancak onlar gayr-i müslimlerin küfür üzerine bulundukları sürece ibadet yapamayacaklarını da kabul etmektedirler. Bu durumda gayr-i müslimlerin ibadetlerle mükellef olması, onların önce iman etmekle sonra da ibadetleri yerine getirmekle sorumlu olduklarını ifade etmektedir. Eğer iman edip ibadetlerini eda etmezlerse ahirette inkârın cezasına ek olarak eda edilmeyen ibadetlerin de cezasını çekeceklerdir. Çoğunluğun görüşüne aykırı olarak Orta Asya Hanefî usulcüleri gayr-i müslimlerin henüz ibadetlerle mükellef olmadıklarını ileri sürmüşlerdir. Bu çalışmada gayr-i müslimlerin ibadetlerle mükellefiyetine ilişkin tartışmalar ve istidlâller ele alınmıştır. Ayrıca ekollerin konuya bakış açısının tespit edilmesi amaçlanmış ve böylelikle fıkıh usulü çalışmalarına mütevazı bir katkının sunulmasına gayret edilmiştir.
Keywords : Fıkıh usulü, Teklif, İbadet, Ehliyet, Gayr i Müslim