BEZM-İ ÂLEM VÂLİDE SULTAN’IN KÜTÜPHANESİNDE YER ALAN BİR ALBÜM: TASVÎR-İ UREFÂ

Authors : Salime Bera KEMİKLİ

Pages : 127-154

Doi:10.51553/bozifder.1189361

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hanım sultanlar, yaptıkları hayır işleriyle temayüz eden ve topluma yön veren rol modelleridir. Bezm-i Âlem Vâlide Sultan da geride bıraktığı mimari mirası ve yaptığı hayır işleri ile tanınan bir zattır. Onun halkın istifadesine sunmak üzere tesis ettiği kütüphanesini bilhassa anmak gerekmektedir. Zira onun kurduğu kütüphane ilme değer verdiğini gösteren güzîde bir örnektir. Vakıf kütüphanesinin teşekkülü daha sonra oluşmuş ve gelen bağışlarla kemiyeti zenginleşmiştir. Bu vakıf kütüphanesine ilişkin malumatları Sultan’ın vakfiyesinden elde etmek mümkündür. Bezm-i Âlem Vâlide Sultan’ın koleksiyonu şu an İstanbul Beyazıt Yazma Eserler Kütüphanesindedir. Bu koleksiyonda yer alan bazı kitaplar içerdikleri tezyinat örnekleri sebebiyle kitap sanatları anlamında kıymetlidir. Koleksiyonda yer alan eserler arasında Tasvîr-i Urefâ adlı albüm muhtevasından dolayı ilgi çekicidir. Bu çalışmada Tasvîr-i Urefâ ilim ve sanat dünyasına tanıtılmıştır. Bu bapta albümde yer alan kişilerin kimlikleri, giydikleri kıyafetler, oturuş şekilleri ve üslûbu üzerinde durulmuştur. Bu eserde portrelerde görünen kişiler yalnızca mutasavvıf kimlikleri ile ön plana çıkan kimselerdir. Nitekim bu zatların isimleri albüm içinde belirtilmiştir. Bu vesileyle tasvirde yer verilen isimlerin bir kısmının ilk dönem sûfîlerinden olduğunu anlıyoruz. Tasviri yapılan kişilerin kimliklerinin belirtilmesi ve bu kişilerin hepsinin derviş olması albümü önemli kılan noktalardan birisidir.
Keywords : Türk İslam Sanatları Tarihi, Bezm i Âlem Valide Sultan, Kütüphane, Koleksiyon, Kıyafet Albümü, Derviş Tasvirleri