Eksozomların Kanserdeki Rolü

Authors : Ezgi Ersöz, Osman Burak Can, Selim Uzunoğlu

Pages : 144-152

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2016-06-11

Article Type : Review Paper

Abstract :Hücrelerin kanserleşmesine yol açan moleküler olaylar, mutasyonlar, DNA hasarı tamirindeki kusurlar ve hücre yaşlanması, epigenetik faktörlerle sınırlı değildir. Kanserin oluşumunda ekstrasellüler veziküllerin (EV) de rolü olduğu son yıllardaki araştırmalarla gösterilmiştir.Ekstraselüler veziküller, hücre içi ve hücreler arası sinyalizasyon, atık yönetimi ve koagülasyon gibi önemli biyolojik işlerde rol almaktadır. Hücre zarından dolaylı veya doğrudan işlemlerle oluşurlar. Ekstraselüler veziküller, hücreden oluşumu ve boyutlarına göre dört sınıfa ayrılır. Bunlar, hücre membranından doğrudan hücre dışına salınan mikroveziküller, apoptozis sonucu oluşan apoptozomlar, retrovirüs benzeri veziküller ve hücre zarından dolaylı olarak meydana gelen eksozomlardır. Eksozomlar, hücrelerden (normal ve kanser) salgılanan ve son yıllarda fonksiyonları keşfedilen hücrelerarası kargo ve haberleşme sistemleridir. Salgılandıkları hücreye özgüdürler. Nano boyutlarda oluşlarından dolayı, eksozomlar, hedef hücre tarafından kolayca tanınarak hücre içine alınır. Eksozomlar, hücre-hücre etkileşimi, sinyal iletimi, haberleşme, hücresel moleküllerin taşınması gibi birçok biyolojik olayda etkindirler. Köken aldıkları hücrelere özgü taşıdıkları moleküler belirteçler sayesinde hastalık patolojisinde de önemli rol alırlar. Bundan dolayı eksozomlar, kanser oluşumu ve yayılımında aktif fonksiyon görürler. Kanser hücrelerinden salgılanan eksozomlar, hücre membranlarıyla füzyona girerek etkilerini gösterirler. Eksozomların tümör oluşumunu tetikleyecek mikro çevre oluşturma, anjiyogenezi tetikleme, hedef hücrelerin adezyonunu, hareketliliğini ve invazyonunu değiştirerek metastaz özelliği kazandırma ve ilaç direnci geliştirme gibi katkıları olduğu ortaya çıkarılmıştır.Bu derlemede, eksozomların kanserin oluşumunda ve ilerleyişindeki rolleri ile teşhis ve tedavide kullanılabilme potansiyelinin güncel literatür ışığında değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Eksozom, immün sistem, kanser, metastaz, onkozom, vezikül