Tire Voyvodası Yeğen Mehmed Ağa ve Muhallefatı

Authors : Özer KÜPELİ

Pages : 19-33

Doi:10.30517/cihannuma.441633

View : 16 | Download : 12

Publication Date : 2018-07-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Tire 18. yüzyılda 60'tan fazla mahallesi ve birçok köyü ile Batı Anadolu'nun önemli kasabalarından biri konumundaydı. Bu yüzyılda resmi kayıtlar bize Tire'nin cizye ve avarızının mukataa yoluyla toplandığını göstermektedir. Seyyid Yeğen Mehmed Ağa ise aynı yüzyılın son çeyreğinde voyvoda olarak bu mukataanın yöneticisi ve işleticisiydi. Tire'de içinde medrese ve çeşme bulunan bir vakıf kuran Yeğen Mehmed Ağa'nın voyvodalık vazifesini ne kadar süreyle yürüttüğü bilinmese de, 1787 yılında gerçekleştirdiği Hac farizasından döndükten kısa süre sonra eceliyle Tire'de vefat ettiği anlaşılmaktadır. Vefatının ardından muhallefatının zaptı süreci başlamış, fakat bunun öncesinde kardeşi Hüseyin ile bölükbaşısı başta olmak üzere Mehmed Ağa'nın adamları muhallefattan bir kısım nakit ve emvali alelacele kaçırıp çiftliklerinden birinde saklamışlardır. Bu süreç ayrıca kovuşturma konusu olmuş, bostancıbaşı tarafından hapsedilen Hüseyin sakladığı nakit ve emvalin karşılığında 300 altın kese bedel ödemek suretiyle serbest kalmış, kısa bir süre sonra da ağabeyinin yerine voyvodalığı devralmıştır. Diğer taraftan Seyyid Yeğen Mehmed Ağa'nın muhallefatının mirî adına zapt süreci işletilmiş, İstanbul'dan tayin edilen Mirahor-ı sani Çayırzade İbrahim Ağa marifetiyle bu iş yürütülmüştür. Neticede Seyyid Yeğen Mehmed Ağa'nın emval, eşya, akar ve emlakleriyle, çiftliklerinde bulunan hububat, alât ve hayvanatı kayıt altına alınmıştır. Bu çalışmada çoğunlukla Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nden temin edilen belge ve defterlerden hareketle önce Tire Voyvodası Seyyid Mehmed Ağa'nın ölümünün ardından muhallefatının zaptı süreci ele alınacak, ardından serveti değerlendirilecektir. Bu suretle 18. yüzyıl Tiresinde yaşayan bir yatırımcının profili ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Keywords : Tire, Voyvoda, Yeğen Mehmed Ağa, Müsadere, Muhallefaf