Odyan Efendi ve Gizli Görevi: Midhat Paşa’nın Talimatıyla Kanun-i Esasi ve İstanbul Konferansı İçin Paris ve Londra’da Destek Arayışı

Authors : Mustafa MALHUT

Pages : 99-129

Doi:10.30517/cihannuma.970808

View : 21 | Download : 9

Publication Date : 2021-07-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı-Türk anayasa tarihinin mihenk taşı olan Kanun-i Esasi, hem dâhili gelişmelerin bir sonucu hem de dış baskıya karşı düşünülen bir çözümdü. İlan edildiği zaman uluslararası boyutta beklenen tesiri sağlayamadı. Aksine İstanbul Konferansı’nın ilk gününde ilan edilen Kanun-i Esasi, konferanstaki temsilciler tarafından alelade bir gelişmeymiş gibi umursanmadı. Dönemin monarşik imparatorluklarından birinin anayasalı sürece adım atmasının önemi ve değeri layıkıyla anlatılmalı ve bu konudaki samimiyet garanti edilmeliydi. Ayrıca İstanbul Konferansı’nda Osmanlı Devleti’ne sunulan tekliflerin kabul edilemeyeceği ve bu tekliflerin doğuracağı müşkülat etraflıca açıklanmalı, Rusya’ya karşı İngiltere ve Fransa’nın desteği elde edilmeliydi. Tüm bu sebeplerle Sadrazam Midhat Paşa, güvendiği dostlarından ve yakın çalışma arkadaşlarından olan Nafıa Müsteşarı ve danışmanı Odyan Efendi’yi özel ve gizli bir görevle Paris ve Londra’ya gönderdi. Bu çalışmada öncelikle Odyan Efendi’nin hayatına, seyahatine ve dönemin koşullarına değindikten sonra Osmanlı ve İngiliz kaynaklarının karşılıklı ve karşılaştırmalı analizi ile Odyan Efendi’nin Londra ve Paris görüşmelerine yer verilecektir. Böylece Osmanlı modernleşmesi sürecindeki bir kesitin Avrupa’daki yansımaları ile Osmanlı modernleşme çabalarına Büyük Güçlerin yaklaşımı ve tepkisi sergilenecektir.
Keywords : Odyan Efendi, Kanun i Esasi, İstanbul Konferansı, Midhat Paşa, Londra ve Paris