MAAŞ ALAMAYAN OSMANLI JANDARMASINDAN BİR PROTESTO YÖNTEMİ: TERK-İ SİLAH

Authors : Burak ALTUNSOY

Pages : 233-265

Doi:10.30517/cihannuma.1215727

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı iç güvenlik teşkilatı içerisinde önemli bir yeri haiz olan jandarma birliklerinin, nizamnâmelerle belirlenen geniş görev ve yetki alanlarına rağmen aldıkları ücret bilhassa 19. yüzyıldan itibaren enflasyonist ekonomi sonucu düşük kalmaya başladı. Mevcut duruma ek olarak jandarma neferlerinin aldıkları maaş ve tahsîsatlarda, bu yüzyılın getirdiği ekonomik buhranın bir sonucu olarak aksama ve gecikmeler yaşandı. Bu gecikmeler bazen iki seneyi bulacak kadar uzun sürüyor ve bu durum jandarma neferlerinin tepkisiyle karşılanıyordu. Ortaya konulan tepkiler bazen komutan ve yerel idarecilere konuyla ilgili yazılı şikâyetler şeklinde tezâhür ederken şikâyetlerin çözümsüz kaldığı noktada jandarma işi bir sonraki adıma taşıyarak “terk-i vazife” ve “terk-i silah” gibi uygulamalarda bulunuyor ve maaşlarını alana kadar görevlerini îfâ etmiyorlardı. Bu çalışmada jandarma neferlerinin maaşlarının gecikmesine karşı bir protesto yöntemi olarak geliştirdikleri terk-i silah uygulamalarına yer verilecektir. Ayrıca yaşanan bu sorun karşısında Bâbıâlî’nin bakanlıklar ile yerel idareciler nezdinde sorunu çözme çabası arşiv belgeleri üzerinden takip edilecek ve olayların büyümesinin oluşturacağı kargaşa ortamının ve terk-i silah uygulamasının diğer birliklere sirayet etmesi ihtimali sonucu yaşanacak muhtemel tehlikelere karşı devletin refleksif tavrı değerlendirilecektir. Bunun yanında terk-i silah gerçekleştiren neferlere karşı yapılan muamele ve verilen cezalar da bu çalışma içerisinde irdelenecektir.
Keywords : Terk i silah, Terk i vazife, Jandarma, Maaş, Güvenlik