Yağışın mekânsal dağılışında deterministik ve stokastik yöntemler: Mauritius örneği, Doğu Afrika

Authors : Olgu AYDIN, Nussaibah Begum RAJA

Pages : 1-14

Doi:10.1501/Cogbil_0000000170

View : 25 | Download : 16

Publication Date : 2016-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Yağış, mekânsal ve zamansal ölçekte büyük değişkenlik gösteren en önemli iklim parametrelerinden biridir. Yağışın doğru bir biçimde modellenmesi, hidrolojik çalışmalar, kuraklık ve sel gibi olayların tahmin edilmesi, yerüstü ve yeraltı su kaynakları miktarının tahmini, su kaynaklarının kirlenmesi ile ilişkili pek çok araştırmanın en önemli bölümünü oluşturur. Bu sebeple, yağışın modellenmesinde çok sayıda enterpolasyon yöntemleri uygulanmakta ve birbirleriyle karşılaştırılarak doğru modeller oluşturulmaktadır. Bu çalışmada, 1981–2010 dönemine ait 53 meteoroloji istasyonunun verileri kullanılarak Doğu Afrika’nın Mauritius ada ülkesinin yıllık ortalama toplam yağış dağılış modeli deterministik yöntemlerden, Thiessen Polygon (TP) ve Inverse Distance Method (IDW) ile stokastik yöntemlerden Ordinary Kriging (OK) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yağış modellerinin doğruluğu Çapraz Geçerlilik (Cross-Validation) yöntemiyle test edilmiş ve modellerin karşılaştırılmasında Ortalama Hata (Mean Error, ME), Ortalama Mutlak Hata (Mean Absolute Error, MAE), Kök Ortalama Kare Hata (Root Mean Square Error, RMSE), Belirleyicilik Katsayısı (Detemination Coefficient, R2)’ndan yararlanılmıştır. Stokastik bir yöntem olan Ordinary Kriging (OK) -17,66 ME, 527,21 MAE, 329,53 mm RMSE ve 0.88 R2değerleri ile en yüksek performans sonucunu vermiştir. Buna karşın deterministik yöntemlerinden biri olan Thiessen Polygon (TP) -78,83 ME, 453,92 MAE, 621,58 mm RMSE ve 0,60 R2değerleriyle en düşük performans değerini göstermiştir. Buna göre, stokastik yöntem sonucu oluşturulan yağış modelinin, deterministik yöntemler kullanılarak oluşturulan yağış modellerine kıyasla doğru bir yağış modeli oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır
Keywords : Yağış, mekânsal enterpolasyon, deterministik yöntem, stokastik yöntem, Kriging, Mauritius