TÜRKİYE’NİN İMALÂT İŞLEVİNDE UZMANLAŞMIŞ ŞEHİRSEL YERLEŞMELERİ

Authors : Rüya BAYAR, Murat YÜCEŞAHİN M, Emurat ÖZGÜR

Pages : 1-12

Doi:10.1501/Cogbil_0000000037

View : 22 | Download : 10

Publication Date : 2003-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, Nelson Yöntemi ile fonksiyonel uzmanlaşma alanı imalât olan Türkiye kasaba ve şehirleri belirlenmekte, Devlet İstatistik Enstitüsü’nün 1980 ve 2000 yıllarına ait istatistikleri yardımıyla 20 yıllık bir dönemde, bu nitelikteki yerleşmelerde meydana gelen değişiklikler; imalâtta uzmanlaşma dereceleri, mekânsal dağılımları ve nüfus büyüklükleri bakımından ele alınmaktadır. Türkiye genelinde, 1980’de imalâtta uzmanlaşmış olduğunu gördüğümüz 92 şehirsel yerleşmenin yarısı 2000 yılında bu kimliklerinden uzaklaşırlarken, yerlerine yeni imalât şehirleri doğmuş ve sayı 119’a ulaşmıştır. Gerçekleşen sayısal, fakat aynı zamanda mekânsal değişiklikler, imalât şehirlerinin bu sektörde uzmanlaşma derecelerinin oldukça düşük düzeyli oluşu kadar, ülke genelinde endüstrileşmenin zayıflığı ile de yakından ilişkilidir. İmalât kasaba ve şehirlerinin sayısı, bu nitelikte zaten az sayıda yerleşmeye sahip Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde gerilemiş, Doğu Anadolu Bölgesi’nde aynı kalmış, en fazla Marmara Bölgesi’nde olmak üzere, sırasıyla Ege, Orta Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde artmıştır. 1980’de imalât işlevinde uzmanlaşmış kasaba ve şehirlerin %42’sine sahip Marmara ve Ege bölgeleri, 2000 yılında bu oranı %55’e çıkararak endüstrileşmenin daha da merkezileştiği alanlar olmuşlardır. İmalâtın hâkim işlev ya da işlevlerden biri olduğu şehirsel yerleşmelerin %80’i 50.000’den az nüfusludur ve özellikle 20.000-50.000 nüfus grubu sayısal olarak dikkat çekicidir
Keywords : İmalât şehirleri, fonksiyonel uzmanlaşma, Türkiye şehirleri, Nelson Yöntemi, şehir işlevleri