Sağlık Okuryazarlığı, Sağlık İnancı ve Sağlık Arama Davranışının Sigarayı Bırakma Niyeti Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Kesitsel Bir Araştırma

Authors : Sait Söyler, Mehmet Yorulmaz

Pages : 21-36

View : 39 | Download : 52

Publication Date : 2024-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Sigarayı bıraktırma çabaları, sigarayla mücadele programlarının bir parçasını oluşturmaktadır. Bu çabaların başarıya ulaşabilmesi için sigarayı bırakma niyetine etki eden faktörlerin ortaya konulması gerekmektedir. Dolayısıyla bu araştırmanın temel amacı sağlık okuryazarlığı, sağlık inancı ve sağlık arama davranışının sigarayı bırakma niyeti üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Araştırmada sigarayı bırakma niyetinin katılımcılara ilişkin genel özelliklere göre incelenmesi de amaçlanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Anket formunda katılımcılara ilişkin genel bilgiler, “Sağlık İnanç Modeline Göre Sigara Bırakma Ölçeği”, “Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği”, “Sağlık Arama Davranışı Ölçeği” ve “Sigarayı Bırakma Niyeti Ölçeği” yer almaktadır. Amaçlı ve kartopu örnekleme yöntemleri bir arada kullanılarak sigara kullanıcısı olan toplam 925 kişi araştırmaya dahil edilmiştir. Elde edilen veriler tanımlayıcı istatistikler, farklılık analizleri, korelasyon ve regresyon analizlerine tabi tutulmuştur. Sigarayı bırakma niyeti ile sağlık okuryazarlığı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı (p>0,05), sigarayı bırakma niyeti ile sağlık inanç modeline göre sigara bırakma ölçeği ve sağlık arama davranışı ölçeği arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü ve orta düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (p<0,01; r=0,477, 0,458). Kurulan regresyon modelinde ise sigarayı bırakma niyeti varyansındaki değişimin %31’inin bu iki değişken tarafından açıklandığı belirlenmiştir. Sonuç olarak sigarayla mücadele çabalarında sigarayı bırakma niyeti üzerinde etkili olan faktörlerin göz önünde bulundurulması önerilir.
Keywords : Sağlık Arama, Sağlık İnancı, Sağlık Okuryazarlığı, Sigarayı Bırakma Niyeti