MEHMET ALİ PAŞA VE VEHHÂBÎLER

Authors : Kamuran ŞİMŞEK

Pages : 19-46

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2021-07-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Napolyon’un 1798 yılındaki Mısır Seferi, Osmanlı Devleti ile Fransa’yı karşı karşıya getirmiş bir süre sonra İngiltere ve Rusya gibi devletlerin olaya müdahil olmasıyla mesele uluslararası bir boyut kazanmıştır. Osmanlı Devleti, İngilizlerden aldığı destek ile Fransızları Mısır’dan çıkarmak amacıyla bölgeye bir ordu göndermiştir. Bu orduya Kavala hakiminin hazırladığı askerler de iştirak etmiş ve hakimin oğlu Ali Ağa ile yardımcısı Mehmet Ali de ordunun başında sefere çıkmışlardır. Ali Ağa, bir müddet sonra Kavala’ya dönmek zorunda kalmış bunun üzerine askerlerin başına Mehmet Ali geçmiştir. Mısır’da güçlü bir idarenin tesis edilmesine engel olan Kölemenlerin, Fransızlarla yapılan mücadelelerde güçlerini kaybetmeleri ve bölgedeki siyasi istikrarsızlık nedeniyle Mehmet Ali idareyi ele geçirmeyi başarmıştır. Vehhâbîlerin lideri olan Muhammed b. Abdulvehhâb ise başlarda düşüncelerini yaymak için risaleler kaleme almış ve bazı dini görüşlerin yanlış olduğunu ileri sürmüştür. Osmanlı Devleti ilk önce bunlara karşı herhangi bir girişimde bulunmamış ancak Vehhâbîler giderek güçlenerek kutsal şehirlere yönelmişlerdir. Vehhâbîlerin Haremeyn (Mekke ve Medine) ve Taif’e yönelmeleriyle Osmanlı Devleti bu konuyla daha yakından ilgilenmeye başlamıştır. Üzerlerine gönderilen devlet adamlarının meseleyi halledememesi üzerine Osmanlı Devleti, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’yı görevlendirmiştir. Bu çalışmada, Mehmet Ali Paşa’nın gittikçe güç kazanan ve kutsal yerleri ellerine geçiren Vehhâbîlerle yapmış olduğu mücadeleler hakkında bilgi verilmesi amaçlanmaktadır.
Keywords : Mehmet Ali Paşa, Muhammed b Abdulvehhâb, Mısır, Vehhâbîler