ATATÜRK DÖNEMİNDE TÜRKİYE’DE ŞEKER POLİTİKASI VE ÜLKE EKONOMİSİNE ETKİLERİ (1923-1938)

Authors : Nadir Yurtoğlu

Pages : 205-246

Doi:10.18244/cttad.1395586

View : 57 | Download : 33

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmada Atatürk Döneminde (1923-1938) Türkiye’de uygulanan şeker politikasıyla bu politikanın ekonomiye olan etkileri ele alınmıştır. Konu; Atatürk Döneminde şekerle ilgili yapılan yasal düzenlemeler; Şeker üretim faaliyetleri ve Şeker sanayisinin ulusal ekonomiye katkıları adlı üç bölümden meydana gelmiştir. Çalışmanın kaynaklarını, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi Belgeleri, TBMM Zabıt Ceridesi ve Kanunlar Dergisi, Cumhurbaşkanlığı Resmi Gazetesi, istatistik yıllıkları, süreli yayınlar, kitap, makale ve tezler oluşturmaktadır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar şöyledir: Atatürk Döneminde şeker konusunda yasal boşluğu gidermek maksadıyla kanuni düzenlemelere gidildiği bilinmektedir. Bunlardan 5 Nisan 1925 tarih ve 601 sayılı Kanun ile ihtiyaç duyulan şekerin ülkede üretilmesi için çalışmalar başlatılmıştır. Akabinde 26 Kasım 1926 tarihinde Alpullu, 17 Aralık 1926’da Uşak, 5 Aralık 1933’te Eskişehir ve 19 Ekim 1934’te ise Turhal şeker fabrikaları faaliyete geçirilmiştir. 1929 Dünya Ekonomik Buhranının oluşturduğu travmanın etkisini ortadan kaldırmak ve şeker tüketimini artırmak maksadıyla 8 Haziran 1935’te Bakanlar Kurulu Kararıyla dört fabrika ve şirketinin birleştirilmesiyle teşkil edilen Türkiye Şeker Fabrikaları TAŞ’nin sözleşmesi onaylanmıştır. Bu şirketin faaliyetiyle pancar ekici sayısı, ekim alanı, işlenen pancar ile üretilen kristal ve küp şeker miktarında artışlar sağlanmıştır. Ayrıca şeker sanayisinin çiftçi donatımı ve kredisiyle tarım tekniği, hayvancılık, istihdam ve milli gelire destek temin etmesiyle de milli ekonomiye önemli katkılar sağlanmıştır.
Keywords : Atatürk Dönemi, Şeker Politikası, Türkiye Şeker Fabrikaları TAŞ, Şeker Pancarı, 1929 Dünya Ekonomik Krizi