FRANSIZ LE TEMPS GAZETESİNİN TÜRKİYE MUHABİRİ PAUL GENTİZON’UN GÖZÜYLE TÜRK-YUNAN ZORUNLU NÜFUS MÜBADELESİ (1922-1924)

Authors : Fatih Selçuk

Pages : 655-689

Doi:10.18244/cttad.1486793

View : 113 | Download : 120

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Ulus devletler çağının yavaş yavaş kendisini göstermeye başladığı XIX. yüzyıl ile birlikte Osmanlı Devleti’nin demografik yapısı da bu doğrultuda şekillenmeye başlamıştır. Birbiri ardında bağımsızlıklarını ilan etme yolunda adımlar atan azınlıklar, bu süreçlerin yarattığı çatışmalar ve son olarak dünyanın o güne kadar görmediği genişlikte bir etki bırakan I. Dünya Savaşı, Osmanlı coğrafyasındaki demografik yapıyı hiç olmadığı kadar değiştirmiştir. Özellikle Anadolu, bu süreçte hızlı ve keskin demografik değişimlere sahne olmuştur. Bunların en önemli ayaklarından birisini, 1923 yılında Lozan Barış Konferansı’nda karara bağlanan Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi oluşturmuştur. Bu mübadele, geçmişteki demografik değişimlerden farklı olarak, ilgili iki ülkenin ortaklaşa aldıkları bir kararla, tamamen kendi aralarında sistemli bir şekilde gerçekleştirdikleri bir süreç olmuştur. Bu süreç, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin de ilk yıllarına tekabül etmektedir. Bu köklü değişim sürecinde Fransa’nın en önde gelen gazetelerinden Le Temps’ın İstanbul özel muhabiri Paul Gentizon, ilgili gazetede çok sayıda yazı yayımlamış ve gözlemlerini aktarmıştır. Bu gözlemlerinde Gentizon, askeri safhalardan zaferle çıkmış olan yeni Türkiye’de milli duyguların hiç olmadığı kadar arttığını ve mübadelenin de bu duygulara paralel bir şekilde, ülkeyi daha milli bir hale getirmek yolunda arzu edilen bir işlem olarak görüldüğünü vurgulamaktadır. Yine de Gentizon, bu sürecin ekonomi başta olmak üzere, hem mübadiller hem de Türkiye için kısa vadede belirli sorunlar yaratacağını öngörmektedir.
Keywords : Mübadele, Türk-Yunan nüfus mübadelesi, Fransız basını, Paul Gentizon