TÜRKİYE’DE İLKOKUL SOSYAL ALAN DERS KİTAPLARINDA KÖYCÜLÜK ÇALIŞMALARI (1923-1933)

Authors : Fatma Emek, Doğan Duman

Pages : 751-774

Doi:10.18244/cttad.1506141

View : 88 | Download : 82

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Köycülük politikası Osmanlı Devleti’nin son döneminde aydınların ilgi alanına girmiştir. Köyle alakalı yürütülen çalışmalar ile öncelikle köy ve köylünün ekonomik olarak güçlendirilerek toplumda yer edinmesi hedeflenmiştir. Bu hedefin başarılması için “Dürus-ı Eşya” ders kitaplarına köycülük çalışmalarına uygun bilgiler eklenmiştir. Ülkede yaşanan Birinci Dünya ve Kurtuluş Savaşları köylerde yaşanabilecek olan ekonomik gelişmeyi olumsuz etkilemiştir. Ancak ülke nüfusunun yarısından fazlasının köylerde yaşaması daha Kurtuluş Savaşı sırasında köye yönelik adımlar atmasını sağlamıştır. 1921 yılındaki Maarif Kongresi’nde derslerin toplumun ihtiyaçlarına uygun olarak yeniden düzenlenmesi istenilmiştir. Cumhuriyetin ilanından sonra Mustafa Kemal Paşa önderliğinde köycülük çalışmaları başlamıştır. Köycülük çalışmalarındaki amaç; köy ve köylünün ilk önce ekonomik sonra kültürel, sosyal durumunun iyileştirilmesi olmuştur. Siyasi idare, izlediği köycülük politikasını okul çağındaki çocuklara ağırlıklı olarak “Yurt Bilgisi” ve belli ölçülerde “Hayat Bilgisi”, “Dürus-ı Eşya” gibi derslerde aktarmıştır. Bu dersler aracılığıyla yeni rejimin idealize ettiği köy ve köylü profili çocuklara benimsetilmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında, 1923-1933 yılları arasında ilkokul 3., 4. ve 5. sınıflarda okutulan Yurt Bilgisi ve Hayat Bilgisi gibi sosyal alan ders kitaplarıyla çok sınırlı biçimde Dürus-ı Eşya ders kitaplarında köycülük politikasına ilişkin öğrencilere yönelik ne tür anlatıların yapıldığı irdelenmiştir. Böylelikle ders kitaplarının yürürlükteki politikaların öğrencilere aktarılmasında ve benimsetilmesinde ne denli önemli bir araç olarak kabul edildiğinin anlaşılması amaçlanmıştır.
Keywords : ders kitapı, eğitim, köy, köylü, köycülük politikası