ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNİN II. MEŞRUTİYET İLE İTTİHAT VE TERAKKİ’YE BAKIŞI

Authors : Gülsüm Tütüncü

Pages : 605-653

Doi:10.18244/cttad.1518671

View : 136 | Download : 133

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı; Erken Cumhuriyet Dönemi’nin İkinci Meşrutiyet (II. Meşrutiyet) ile İttihat ve Terakki’ye bakışını genel bir tutum değerlendirmesi yaparak açıklamaktır. Bu amaç doğrultusunda cevabı aranan araştırma soruları; Cumhuriyet’in ilk kuşakları II. Meşrutiyet ile İttihat ve Terakki’yi birbirinden ayırmış mıdır? Yoksa bir bütün olarak mı görmüşlerdir? Tutumlarının olumlu ya da olumsuz olmasını etkileyen nedenler nelerdir? Çeşitli araştırmacıların savunduğu gibi İttihat ve Terakki ile Cumhuriyet’in Kemalist İdeolojisi arasındaki devamlılık Cumhuriyet’in ilk kuşakları tarafından dile getirilmiş midir? olarak belirlendi. Cumhuriyeti kuran kadroların çoğu II. Meşrutiyet döneminde az ya da çok rol almışlardı. Geçmişte içinde bulundukları bir döneme ilişkin tutumları bu yaşanmışlığın etkisi altındadır. Ayrıca Cumhuriyet’in II. Meşrutiyet ile İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne karşı takındığı tutum, kişisel tutumlara etki etmektedir. Araştırma sorularının cevaplandırılması ve tutumun belirlenmesi için kullanılan başlıca kaynaklar; Erken Cumhuriyet Dönemi’nin süreli yayınlarında başta Akşam, Son Posta, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinde yayınlanan çoğunluğu hatırat kapsamında olan tefrikalardır. Tefrikaların içerdiği bilgiler öznel olmakla birlikte İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin tarihini oluşturmak için arşivine başvurulamaması nedeniyle değerlidirler. II. Meşrutiyet ile İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin tarih yazınının en fazla çalışılan konularından olması sebebiyle konuya ilişkin başlıca kitaplar değerlendirilerek, literatürün yaklaşımı da tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın kaynaklarına ilişkin tanıtım ve analiz çalışmanın başına dahil edilmiştir. Çalışma tutuma ilişkin bulgu ve değerlendirmelerini son bölüm olan “Erken Cumhuriyet Döneminde Tefrikalara göre II. Meşrutiyet ile İttihat ve Terakki’ye Bakış” başlığı altında sunmaktadır. Sonuç bölümünde araştırmanın bulguları dahilinde araştırma sorularının yanıtları oluşturulmuş ve tefrikaların tutumlarına ilişkin hazırlanan tablo ışığında Erken Cumhuriyet Dönemi’nin İkinci Meşrutiyet ile İttihat ve Terakki’ye bakışı tespit edilmiştir.
Keywords : İkinci Meşrutiyet, İttihat ve Terakki, Erken Cumhuriyet Dönemi, Tutum Değerleme, Son Posta Gazetesi, Akşam Gazetesi, Milliyet Gazetesi