CUMHURİYET DÖNEMİ ESKİ TÜRK TARİH YAZICILIĞINDA BLEDA İMAJI

Authors : Can Tankut Esmen

Pages : 729-749

Doi:10.18244/cttad.1527048

View : 37 | Download : 51

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet döneminde, tarih büyük önem atfedilen bir çalışma sahası olarak görülmüştür. Buna bağlı olarak Türk tarihinin çeşitli dönemlerine dair incelemeler kaleme alınmıştır. Tarih yazılırken, tarihin karakterleri, zaman zaman siyasetin gerektirdiği biçimde tasarlanarak imajlarla ortaya konulmuşlardır. Tarihçinin anlatısında tali bir unsur olarak yer alan bazı isimler yahut figürler de bu bağlamda incelenebilir. Attila’nın ağabeyi Bleda da söz konusu yardımcı kahramanlardan bir tanesidir. Cumhuriyet dönemi eski Türk tarih yazıcılığında, kaleme alınmış çalışmalara bakıldığında, Bleda’nın anlatılarda oldukça farklı şekilde konumlandırıldığı görülmektedir. Öyle ki, anıldığı yerler, bazı metinlerden birkaç satırı geçmezken, bunların, okuyucunun zihninde bir imaj oluşturmaya yettiği görülmektedir. Bu çalışmada başlangıçta Bleda’nın, tarihçilerin faydalandığı ana kaynaklarda yer aldığı kısa parçalara değinilmektedir. Sonrasında cumhuriyet dönemi tarihyazımında Bleda’nın yer aldığı kısımlar incelenmiştir. Söz konusu inceleme ile Bleda’nın, hangi tarihçide ne kadar görünür olduğu ve nasıl karakterize edildiğini açığa çıkarmak hedeflenmiştir. Çalışmanın devamında ise; Bleda imajı tespit edilen üç bağlam üzerinden incelenmiştir. Bunlar, karizma yoksunu Bleda, eğlence düşkünü Bleda ve maktul Bleda anlatılarıdır. Söz konusu imajlar, kendilerini inşa eden tarihçiler ekseninde bir çözümleme tabi tutulmuştur. Böylelikle kaynaklar ne kadar kıt ve ketum olsa dahi, tarihçinin sanatı, yani anlatısını ortaya koyma gücü, devreye girebileceği ve tarih metninin, söz konusu sınırlı kaynakları utandıracak, hatta kimi zaman da şaşırtacak şekilde canlı bir metin ortaya koyabileceği gösterilmiştir.
Keywords : Bleda, Avrupa Hunları, Eski Türk Tarihyazımı, İmaj, Tarihçi