Süt Somatik Hücre Sayısının E-Burun ile Belirlenmesi

Authors : Melis İNALPULAT, Ünal KIZIL, Ertuğrul BİLGÜCÜ, Levent GENÇ

Pages : 22-35

Doi:10.28979/comufbed.307873

View : 22 | Download : 17

Publication Date : 2016-05-27

Article Type : Research Paper

Abstract : Mastitis sağmal hayvanlar arasında yaygın bir hastalık olup önemli ekonomik kayıplara sebep olur. Hastalık çeşitli klinik bulgularla teşhis edilebilirken süt somatic hücre sayısı (SHS) kilit göstergelerden biri olarak kabul edilmiştir. Bununla birlikte SHS’ nın geleneksel yöntemlerle belirlenmesi yoğun emek gerektirir ve zaman alıcıdır. Bu çalışma farklı metal oksit sensörler (MOS) içeren elektronik burun (e-burun) sisteminin bir eşik değerin üzerinde SHS içeren sütleri ayırt edebilme yeteneği üzerine odaklanmıştır. Süt örnekleri Çanakkale ili Biga ilçesinde bulunan çiftliklerden toplanmıştır. Kırk altı örnek laboratuarda standart protokoller ile analiz edilmiş ve ardından DiagNose-II elektronik burun sistemi ölçümüne tabi tutulmuştur. Sensör tepkilerine göre Mastitik-Olmayan (M-O) / Mastitik (M) sütlerin ayırt edilmesinde Yapay Sinir Ağları (YSA) kullanılmıştır. Sonuçlar 12 sensör içerisinden 8 sensörün süt örneklerine tepki verdiğini göstermiştir. Bu nedenle farklı topolojilere sahip çeşitli YSA modellerinin performansı 8 sensörün tepkileri kullanılarak test edilmiştir. Tüm YSAları 28 örnek kullanılarak eğitilmiş ve kalan 18 örnek ise geçerlik aşamasında kullanılmıştır. Test edilen modeller arasından eğitim ve geçerlik aşamalarına ilişkin en düşük hata sonuçları sırasıyla % 35.71 ve % 38.89 bulunmuştur. Performansın artırılması amacıyla boyutları azaltmak için Ana Bileşenler Analizi (ABA) uygulanmış ve 8 sensör yerine 3 bileşen YSA modeline dahil edilmiştir. YSA çalıştırılmadan önce ABA uygulanması eğitim (% 10.71) ve geçerlik (% 0) aşamalarındaki hataların daha düşük olmasını sağlamıştır. Ancak sistemin gerçek performansı yeni veri setleriyle test edilmelidir.
Keywords : Ana bileşenler analizi, elektronik burun, mastitis, süt somatik hücre sayısı, yapay sinir ağları