Türk Yazı Dilindeki İlk Manzum Mektup Örnekleri

Authors : Mehmet Turgut BERBERCAN

Pages : 73-92

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2013-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Türk yazı dilinde, tespit edilen ilk mektup örnekleri, Türk dilinin Eski Türkçe devrinde (7.-13. yy.) yazılmış, Eski Uygur Türklerinden kalan mektup parçaları ve fragmanlardır. Karahanlılar devrinde, mektubun edebî vasıfların tümünü taşıyan bir tür olarak kabul edilip bir eserin kurgusunu ve müellifin üslubunu tamamlayan bir parça olmak suretiyle manzum olarak yazılabilecek seviyeye getirildiği görülür. İslamiyet etkisinde gelişen Türk edebiyatının bilinen ilk kapsamlı eseri olan Kutadgu Bilig’de, yüksek bir edebî tarz ve zevk ile Yusuf Has Hacib’in kaleminden çıkmış; Küntogdı, Aytoldı ve Odgurmış isimlerindeki sembolik karakterlerin ağzından verilen 4 büyük manzum mektup örneği sunulmuştur. Kutadgu Bilig’deki anlatım kurgusunun temel parçalarından olan bu mektuplar, ilk manzum mektuplar olup Eski Türk mektup geleneği ile Arap ve Fars literatürünün beslendiği İslamî tarzın tesirini birlikte taşıyan ve aynı zamanda kültürel geçiş döneminin Türk edebiyatındaki izlerini barındıran önemli numunelerdir. Bu makalede, Kutadgu Bilig’deki mektuplar tanıtılarak bu mektupların Türk dili, edebiyatı ve kültürü içindeki önemli yeri bildirilmiştir.
Keywords : Türkler, ilk, manzum mektup, örnek