“Manas Destanı” Üzerine Araştırma Yapan Türkiyeli İlk Bilim Adamları

Authors : Abdulselam ARVAS

Pages : 137-152

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2017-10-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, “Manas Destanı” üzerine çalışan ilk Türk bilim adamları ele alınmıştır. Bu bilim adamları, “demir perde” rejimine rağmen, “Manas Destanı” hakkında bilgi edinmiş ve bunu Türkiye’de yaymıştır. Bu bilim adamlarından Abdülkadir İnan, Sovyetler Birliği döneminde Türkiye’ye gelen ve burada çalışan önemli Türkologlardan biridir. “Manas Destanı”, ilk olarak onun sayesinde Türkiye’de tanınmaya başlamıştır. A. İnan’ın konu hakkındaki araştırmaları Türkiye’de bir katalizör görevi görmüş, başka bilim adamlarının bu konuya ilgi duymasına sebep olmuş ve onların araştırma yapmasına öncülük etmiştir. Konuya ilişkin çalışmalara, hem Batı hem de Doğu’daki literatür vasıtasıyla ulaşmaya çalışan bir âlim de Fuat Köprülü’dür. Bu bilim adamı, “Manas Destanı”na olan ilgisini öğrencilerine yaptırdığı tezlerle de ortaya koymuştur. P. N. Boratav ve H. N. Atsız ise F. Köprülü’den etkilenmiş ve “Manas Destanı” hakkında bazı çalışmalar ortaya koymuştur. Tarihçi olmasına karşın B. Ögel, Kırgızların bu muazzam destanına kayıtsız kalmamış ve “Türk Mitolojisi” adlı mühim eserinde destana yer vermiştir. Öncülerin kısıtlı imkânlarla “Manas Destanı” hakkında araştırma yapması Türkiye’de bir birikim oluşturmuştur. Böylelikle A. Öztürk, T. Gülensoy ve D. Yıldırım gibi takipçiler bu mirası devralarak çalışmaları ilerletmek için çaba sarf etmişler. Mesela Yıldırım ve Gülensoy destanın asıllarına ulaşarak bunları Türkiye’de yayımlamıştır. Neticede, bu araştırmacılar sayesinde, Türkiye’de “Manas Destanı” üzerine bir birikim oluşmuş ve sonraki araştırmacılar için önemli bir kapı aralanmıştır.
Keywords : Türk araştırmacılar, Manas destanı, öncüler