Fiilimsi Eklerinin Kullanım Sıklığı

Authors : Serdar Altuntaş

Pages : 69-97

Doi:10.57115/karefad.1638233

View : 143 | Download : 206

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Basit bir cümlede sadece asıl fiille yani tek bir yüklemle birden fazla hareketi ifade etmek mümkün değildir. Fiilimsi ekleri, bir cümlede asıl fiilin yanı sıra birden fazla hareketi bildirebilmek için başvurulan biçim birimleridir. Yan cümle oluşturma işlevleri dolayısıyla yoğun bir kullanıma sahiplerdir. Her fiilimsi türünün ve her fiilimsi ekinin görevi, işlekliği ve verimliliği farklıdır. Eklerin görevleri ve özellikleri ile aynı işlevde olan eklerin verimlilikleri, eklerin işlekliklerini etkilemektedir. Bir fiilimsi ekinin aynı kategoride bulunduğu diğer eklerden öne çıkabilmesi, hareketi aktif bir şekilde bildirebilme ve bunu yaparken diğer isim çekim eklerini alabilme işleyişine bağlıdır. Bu durum da eklerin kullanım sıklığına yansımaktadır. Makalede Türkiye Türkçesindeki fiilimsi eklerinin kullanım sıklıkları incelenmiştir. Genelden özele metoduyla ilk başlıkta fiilimsi eklerinin yazı dilindeki genel kullanım sıklıkları verilmiştir. Ardından fiilimsi eklerinin edebî dildeki ve gazete dilindeki kullanım sıklıkları, iki farklı başlık altında gösterilmiştir. Fiilimsi eklerinin kullanım sıklıklarının edebî dil ile gazete dilinde farklı oldukları gözlemlenmiştir. Hem köşe yazısı hem de öykü taramalarından elde edilen verilere göre yazı dilinde en sık kullanılan fiilimsi eklerinin sırasıyla “-mA, -DXK, -An, -Xp, -mAk” ekleri olduğu saptanmıştır. Elde edilen bulguların değerlendirilmesi çalışmanın sonunda ayrı bir başlık altında yapılmıştır.
Keywords : Edebî dil, fiilimsi ekleri, gazete dili, kullanım sıklığı, Türkiye Türkçesi.