Çankırı Halk Kültüründe Manzum Dualar ve Beddualar

Authors : Ahmet Serdar Arslan

Pages : 99-122

View : 39 | Download : 27

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Manzum metinler, bir estetik haz ve yapı ortaya koyarken aynı zamanda onu üreten, aktaran veya söyleyenin kişisel ve sosyal hayatından kesitler sunar. Bir manzumede ele alınan “gurbetlik” olgusu, insanoğlunun ortak duygulanış biçimi iken gurbet çekmenin türleri, ilgili topluluk açısından değişime uğramaktadır. Halk kültüründe tek bir olgunun geçirdiği değişimlerin bağlamsal analizlerinin ortaya konulmasıyla bu değişim izlenebilir ve kültürel süreçlerin anlamları tamamlanabilir. Özellikle sözlü kültür içerisinde bir yönden müstakil bir sanatsal form olarak icra edilebilen öte yandan söyleyenin bireysel tutumlarını ve inançlarını ortaya çıkaran olguların başında ise din gelmektedir. Manzum metinlerin içerisinde dinî öğütlerden dualara, övgülerden beddualara kadar dinî bilgilerin izlerini sürmek mümkündür. Dualar ve beddualar ise alkış ve kargış olmak üzere müstakil bir tür olmasının yanında söyleyenin veya bir şairin yaşanmışlığını, umutlarını, dinî temayüllerini ve hatta dünyevî algılarını ortaya koyan eşsiz numuneler olarak karşımızı çıkarlar. Bu kapsamda Çankırı ilinin yâranlık gibi halk gelenekleri sayesinde sözlü ve sanatlı iletişimi canlı olarak sürdürmesi bu bölgeyi özel bir konuma taşımaktadır. Sözlü geleneğin aktarılmasında Çankırı iline ait pek çok manzum metnin bulunması da bu önemi pekiştiren bir diğer nedendir. Dolayısıyla bu çalışmada Çankırı halk kültüründe yer alan manzum dua ve beddualar konu edilecektir. Bu amaç doğrultusunda literatür taraması yapılmış, Çankırı halk kültürünü konu alan eserlerde dualar ve beddualar bulunarak tahlil edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca incelenen manzumelerde yer alan unsurların dinî veya dünyevî olgular açısından kültürel işlevleri ortaya konulmuş ve gündelik yaşantı ile din arasındaki yoğun söylemlere dikkat çekilmiştir.
Keywords : Çankırı, halk kültürü, manzume, dua, beddua