SON DÖNEM MEKKÎ SÛRELERDE ÖNE ÇIKAN TOPLUMSAL MESAJLAR

Authors : Burhan ÇONKOR

Pages : 321-352

View : 18 | Download : 13

Publication Date : 2020-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Peygamberliğin Mekke dönemi, vahyin söylemine paralel olarak değişen ve zamanla artan müşrik muhalefeti nedeniyle hem Hz. Peygamber hem de Müslümanlar açısından giderek zorlaşan bir dönem olmuştur. Yaşanan zorlu hayat şartları, döneme ait tarihi verilerin günümüze aktarılmasına da önemli ölçüde engel teşkil etmiştir. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, ilgili sûrelerde dönemin şartları çerçevesinde ne tür mesajlar verildiğinin tespiti, Kur’an’ın bu güne hitabının ne olduğunu anlama noktasında gerekli bir adımdır. Bu nedenle sayısal anlamda Kur’an’ın çoğunluğunu oluşturan Mekke dönemi sûrelerinin, döneme ait tarihi olaylarla bağlantılı olarak incelenmesi gerekmektedir. Mekke döneminde yaşanan gelişmelerin vahiyle birlikte okunması şeklinde bir yöntem izlenen bu çalışmada, muhasara yıllarının bitiminden hicrete kadar olan zaman aralığındaki surelerin ortak içerikleri ele alınmıştır. Bu döneme ait surelerin tespiti, ilgili nüzûl rivayetleri ve sûre içeriklerinden istifade edilerek tespit edilmiştir. Aynı zamanda siret-nüzûl ilişkisi bağlamında yapılan diğer bazı çalışmalardan da yararlanılmıştır. Çalışmamızda, hicrete yakın zamanda vahyin hangi muhataplara, hangi üslup ve içerikle hitap ettiği belirlenmeye çalışılmıştır. Elde ettiğimiz veriler, bu dönemde nâzil olan âyet ve surelerin sosyal sorumluluklar açısından önemli mesajlar içerdiğini ortaya koymuştur. İlgili mesajlar başlıklar halinde tespit edilerek, dönemin olayları doğrultusunda izah edilmiştir. Yaptığımız bu çalışmanın, vahyin ilk muhataplar üzerinden ortaya koyduğu toplumsal sorumlulukların daha iyi anlaşılmasına katkı sunacağını ümit ediyoruz.
Keywords : Tefsir, Mekke Dönemi, Vahiy, Muhasara, Hicret