Eski Türklerde İstihbarat ve Casusluk Faaliyetleri

Authors : Mehmet Mandaloğlu

Pages : 487-521

Doi:10.54558/jiss.1437276

View : 69 | Download : 69

Publication Date : 2024-11-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Çalışmamızın amacı bozkır coğrafyasında yaşayan eski Türklerin diplomatik ilişkilerinin yanı sıra istihbarat ve casusluk davranışlarına ilişkin genel bir değerlendirme yapmaktır. İstihbarat ve casusluk yapmak amacıyla Türk ülkesine gelenler de dikkate alınmıştır. Yöntem: Çalışmada önce kavramsal çerçeve çizilmiş, ardından istihbarat ve casusluk faaliyetlerinin siyasi, sosyal, ekonomik ve askerî yönü üzerinde durulmuştur. Çalışmanın temeli Orta Asya’da devlet kurmuş olan Hunlar, Gök Türkler ve Uygurlara dayanmaktadır. Çalışma kapsamında Avrupa Hun Devleti de incelenmiştir. Konunun sınırlılıklarından dolayı diğer Türk devlet ve toplulukları yüzeysel olarak ele alınmıştır. Bulgular: İstihbarat ve casusluk faaliyetleri hem askerî hem de diplomatik ilişkileri etkilemiştir. Askerî istihbaratta asker sayısı, teçhizat, taktik gibi unsurlar hakkında bilgi edinmek önemlidir. Elçilik faaliyetleri diplomatik istihbarat açısından önemlidir. Muhafız birlikleri ve böriler Gök Türk Dönemi’ndeki teşkilat yapıları olarak dikkat çekmektedir. Bu teşkilatlar sayesinde Türkler, bilgiye kolaylıkla ulaşma imkânına sahip olmuşlardır. Bu bağlamda dönemin koşullarına göre eski Türklerde istihbarat teşkilatlarının varlığından bahsetmek mümkündür. Sonuç: Eski Türkler diplomatik teamüllere göre diğer devletlerle ilişkilerini sürdürmüşlerdir. Devletler arası ilişkiler elçilik heyetleri aracılığıyla yürütülmesine rağmen heyetteki casuslar gizli bilgileri öğrenmeye ve kendi ülkeleri adına istihbarat sağlamaya çalışmışlardır. Literatürde yer alan kavramların çokluğu eski Türklerde istihbarat ve casusluk faaliyetlerinin yaygın olduğunu kanıtlamaktadır. Özgünlük: Araştırma eski Türklerde istihbarat ve casusluk hakkında özgün bilgiler sunmaktadır.
Keywords : TÜRK, İSTİHBARAT, CASUSLUK, BÖRİ, HABERLEŞME