Muhalif Bir Dergi Akis’in Perspektifinden İç Politikada Celal Bayar (15 Mayıs 1954-30 Mayıs 1960)

Authors : Hacı Veli Gök

Pages : 216-235

Doi:10.54558/jiss.1486367

View : 55 | Download : 53

Publication Date : 2025-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Çalışmada, Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın 1954-1960 yılları içerisinde iç politikada sergilediği yaklaşımlar, siyasi partilere karşı tutum ve davranışları, dönemin muhalif basını arasında yer alan Akis Dergisi’nin bakış açısından ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yöntem: Konu, Akis Dergisi’nin 15 Mayıs 1954 tarihli ilk sayısından, DP Dönemi’nin sonuna kadar olan süreci ihtiva etmektedir. Çalışmada DP Dönemi’nin en önemli muhalif dergilerinden olan Akis ile Cumhurbaşkanı Celal Bayar ilişkileri derinlemesine incelenmiştir. Bulgular: 1954-1960 arası DP ve CHP arasındaki ilişkilerin gergin olduğu bir dönemde Bayar’ın üst akıl olarak tarafsızlığını korumadığı ve DP yanlısı bir politika izlediği değerlendirilmektedir. Bu bağlamda Bayar ile ilgili Akis Dergisinde başlatılan menfi propaganda 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesine kadar devam etmiş ve onunla ilgili bir algı oluşturulmak istenilmiştir. Ancak başta Akis Dergisi olmak üzere muhalif basın tarafından Bayar ile ilgili sürdürülen bu menfi kampanyanın Bayar tarafından dikkate alınmadığı düşünülmektedir. Sonuç: Akis Dergisi’nin Bayar eleştirisinin temelinde özellikle DP’nin siyasi kaygılar ile çeşitli uygulamaları yürürlüğe sokması ve tarafsız olması gereken Bayar’ın ise bu duruma sessiz kalmasından ileri gelmektedir. Ancak Bayar’ın olaylara yeterince ağırlığını koyamamış olması siyasette sükûneti sağlayamamış ve derginin eleştirilerine maruz kalmasına sebep olmuştur. Özgünlük: Cumhurbaşkanı Celal Bayar ile ilgili çok sayıda telif ve tetkik eser yayınlanmıştır. Ancak Bayar’ı özellikle cumhurbaşkanlığı makamını temsil etmesi özelinde, dönemin en önemli muhalif dergisi olan Akis Dergisi perspektifinden ele alan eser bulunmamaktadır.
Keywords : Celal Bayar, Adnan Menderes, Demokrat Parti, Cumhuriyet Halk Partisi, Akis Dergisi