Sovyet Psikolojisindeki Amaçsal Eylem Vurgusu Ekseninde Tarihsel-Toplumsal Yaklaşım Ve Dinamik Lokalizasyonculuk Görüşünün Tarihten Günümüze Etkileri: Güncel Bazı Yaklaşımların Psikoloji Tarihindeki Kökleri

Authors : Temel Alper KARSLI

Pages : 47-65

Doi:10.30804/cesmicihan.759441

View : 22 | Download : 15

Publication Date : 2020-08-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu yazının amacı özellikle Pavlov ve Luria’nın dinamik lokalizasyon ve yüksek sinirsel süreçler gibi kuramsal görüşlerinin “amaçsal eylem” kavramı ekseninde Marksist diyalektik ile tam uyumlu bir psikoloji biliminin inşasında nasıl temel birer yapısal eleman olarak değerlendirildiğini ve uzun yıllar boyunca batı psikolojinden büyük oranda izole biçimde Sovyet psikoloji camiası içinde süregiden bu fay hareketliliğinin güncel psikolojide son dönemlerde sıklıkla vurgu yapılan dinamik sistemler yaklaşımı, merkezi yapılardan iskelet-kas sistemine doğru “kortikal süreçlerin dışına taşan biliş” gibi kavramsallaştırmalara çok uzun yıllar önce bağımsız olarak nasıl temas etmiş olduğunu vurgulamaktır. Bu anlamda, hem doğu hem de batı psikolojilerinin bünyelerinde barındırdığı çeşitli kavramsal, felsefi ve hatta ideolojik, tartışmaları da hesaba katarak tarihsel gelişim süreçleri bağlamında ele alınmaları güncel bazı tartışmaların psikoloji tarihindeki derin köklerinin farkedilmesini sağlayabileceği gibi psikoloji alanının kendi tarihsel gelişim sürecine ilişkin bir meta-anlayışın da oluşturulmasını da sağlayacaktır.
Keywords : Dinamik lokalizasyon, amaçsal eylem, materyalist monizm