Türkiye’de Potansiyel Çığ Başlama Bölgelerinin Tespiti, Çığ Mobil Uygulaması ve Çığ Tehlike Haritalarının Hazırlanması Süreçleri: Palandöken Kayak Merkezi Örneği

Authors : Engin Yıldız, İsmail Bulut

Pages : 169-193

View : 10 | Download : 11

Publication Date : 2024-12-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Türkiye’de potansiyel ve aktif çığ başlama bölgelerinin belirlenmesi ve çığ tehlike haritalarının hazırlanma süreçleri, Palandöken Kayak Merkezi örneği üzerinden ele alınmıştır. Öncelikle aktif ve potansiyel çığ başlama bölgeleri (PÇBB) belirlenmiş, sonrasında ise bu veriler, yerel halk, güvenlik güçleri, dağcılar, kayakçılar vb. kullanıcıların erişimini ve kullanımını kolaylaştırmak amacıyla Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü (ÇEMGM) tarafından geliştirilmiş çığ mobil uygulamasına aktarılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda, 15.335 hektarlık çalışma alanında toplam 1.779 hektarlık potansiyel ve aktif çığ başlama bölgeleri tespit edilmiştir. Bu bölgelerin belirlenmesinin ardından, çığ akma ve birikme alanlarının sınırlarını daha net bir şekilde ortaya koymak amacıyla iki boyutlu Hızlı Kitle Hareket Simülasyonu (RAMMS) yazılımı kullanılarak çığ hızı, basıncı, yüksekliği, akma ve birikme sınırları hesaplanmıştır. Gerçekleştirilen bu simülasyonlar sonucunda, çığ akma ve birikme alanları toplamda 6.605 hektar olarak belirlenmiştir. Yapılan analizler çalışma alanındaki jandarma karakolu ve otellerin ciddi çığ riski altında olduğu ve bu riskin gelecekte daha büyük zararlara yol açabileceğini göstermektedir. Bu simülasyon sonuçlarına dayanarak, ÇEMGM tarafından geliştirilmiş haritalama standartlarına uygun çığ tehlike haritaları oluşturulmuş ve mevcut çığ tehlikeleri değerlendirilmiştir. Hazırlanan bu haritalar bölgedeki kayak merkezleri, teleferik, telesiyej hatları, karayolları güzergâhları ve yerleşim yerleri gibi yapıların planlamasında kullanılarak bu haritalar ile mevcut ve gelecekteki çığ tehlikelerinin/risklerinin tespit edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması sağlanmaktadır. Çalışma, Palandöken Kayak Merkezi örneği üzerinden, çığ tehlike ve çığ riski olan bölgelerde yapılacak planlamalar ve izleme çalışmaları için önemli bir kaynak oluşturmaktadır.
Keywords : Çığ, Çığ tehlike haritası, Çığ başlama bölgeleri, RAMMS, Palandöken Kayak Merkezi