Necmeddin Tarsusî’nin “Urcûze fî Vefeyâti’l-A‘yân Min Mezhebi Ebî Hanîfeti’n-Nu‘mân” Adlı Eseri: Tedkik, Çeviri ve Değerlendirme

Authors : İsmail ŞIK

Pages : 39-60

Doi:10.30627/cuilah.326025

View : 13 | Download : 14

Publication Date : 2017-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Necmeddin Tarsusî, Memlukler döneminde yaşamış bir Hanefî fakihi ve düşünürüdür. Çalışmamızda onun eserlerinden biri olan “ Urcûze fî Vefeyâti’l-A’yân min Mezhebi Ebî Hanîfeti’n-Nu’mân” adlı âlimlerin vefat tarihinden bahsettiği vefeyât türü bilgiler verdiği risalesini inceleyeceğiz. Eserin Köprülü Kütüphanesi’nin Mehmed Âsım koleksiyonunda 84/3 arşiv numarasıyla kayıtlı bir nüshasını tespit ettik. Tarsusî, “recez” türünde oluşturduğu eserinde, Ebu Hanife’den başlayarak Alâuddin et-Türkmânî’ye kadar olan Hanefî âlimlerin vefat tarihlerini kendine has bir üslupla kodlayarak vermektedir. Eserin genelinde vefat tarihlerini vermek için uygulanan bu metot, öğretilmesi gereken fıkıhçıların sayısının fazla olmasından öğrencilerin ezberlemesini kolaylaştırmak gayesiyle vefat tarihi için harflerden oluşan bir sembol kullanılarak uygulanmıştır. Bu sembolleştirmede Hanefi âlimin ismi verildikten sonra vefat tarihini bildirmek için kullanılan kelime(ler)deki harflerin "ebced hesabı” karşılıklarının toplamı vefat tarihini vermektedir. O, eserde özellikle vefat tarihlerinin kırmızı ile yazıldığını, bununla öğrenmeyi kolaylaştırmayı amaçladığını açıklar. Biyografi yazarlığı, Hanefî gelenekte diğer sünni ekoller kadar yaygın değildir. Tarsusi’nin bu eseri sadece Hanefi âlimleri verirken Hanefi-Mu’tezili, Hanefi-Mâturidi, Hanefi-Eş’ari ayrımı yapmadan Hanefi olarak bildiklerini sıralar. Bu çalışma, erken dönem Hanefi biyografi eserleri içerisinde sayılan önemli bir eser olarak bilim dünyasına katkı sağlayacak verileri barındırmaktadır. Elimizde olan ve sıklıkla kullandığımız tabakâtlardan hem üslup hem de içerik olarak bazı farklılıklar içerir.
Keywords : Tarsusî, Hanefî fakihleri, remz, recez