Mefâtîhu’l-Esrâr Adlı Kur’an Tefsiri Bağlamında Ebü’l-Feth eş-Şehristânî’nin Mezhebî Kimliği Üzerine Bir İnceleme

Authors : Mustafa ÖZTÜRK

Pages : 1-41

View : 13 | Download : 23

Publication Date : 2012-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ebü’l-Feth Muhammed b. Ebi’l-Kâsım Abdülkerîm eş-Şehristânî (ö. 548/1153) İslam ilim ve kültür tarihinde daha ziyade el-Milel ve’n-Nihal adlı eseriyle tanınan bir şahsiyettir. Bunun yanında bilhassa kelamla ilgili Nihâyetü’l-İkdâm (Nihâyetü’l-Akdâm) adlı eserindeki Eş’arîliğe paralel görüş ve değerlendirmelerinden ötürü Sünnî bir âlim olarak kabul edilir. Ne var ki yakın geçmişte Muhammed Ali Âzerşeb tarafından neşredilen Mefâtîhu’l-Esrâr ve Mesâbîhu’l-Ebrâr adlı Kur’an tefsiri, Şehristânî’nin itikadî mezhep kimliğiyle ilgili bu genel kabulü en azından tartışmaya açacak bir içeriğe sahiptir. Bu durum ilk bakışta Şehristânî’nin farklı eserlerinde farklı bir yüzünü gösterdiğini düşündürmektedir. Nitekim öteden beri Şehristânî’nin itikâdî mezhep kimliği hakkında çeşitli görüş ve iddialar ileri sürülmüştür. Mefâtîhu’l-Esrâr temelinde kaleme alınan bu makale Şehristânî’nin en azından bu eserinde itikâdî açıdan hangi mezhebe yakın durduğu meselesini vuzuha kavuşturmayı hedeflemektedir.
Keywords : Şehristânî, Mefâtîhul esrâr, Kuranın sırları, İsmâiliyye, Bâtınî tevil