Gazâlîci Sebepliliğin Metodik Çerçevesi

Authors : Hasan AKKANAT

Pages : 23-56

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2013-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Gazâlî’nin sebeplilik teorisini anlamak, onun tevhid fikrini anlamaktan geçer. O, tevhid konularını ilkin el-İktisâd’da incelemekle birlikte, tevhidin asıl tanım ve içeriğini İhyâ’da belirler.  İhyâ, tevhidin bize evrendeki bütün nesne ve olayların tek failinin Allah olduğunu söyler. Bu anlayış, kâinatta pek çok fail sebebin olduğunu söyleyen Aristotelesçi felsefenin sebepliliğiyle çelişir. Dolayısıyla Aristotelesçi felsefenin sebepliliği bize Gazâlî’nin tevhid çerçevesinde incelediği sebeplilik teorisini anlama imkanı vermeyecektir. Öyleyse Gazâlîci sebeplilik teorisinin anlaşılması için, öncelikle, tevhidin tanımı, konuları ve referans ağının belirlenmesini gerektirir. Tevhid ise, yalnızca İhyâ’dan bulabileceğimiz bir konudur. Konu hakkında çalışma yapan çoğu Gazâlî uzmanı bu önemli noktayı gözden kaçırmış görünmektedir.
Keywords : Gazâlî, sebeplilik, tevhid, İhyâ