Kadının Toplumsal Konumunu Siyasetnameler Üzerinden Okumak: Tipolojik Bir Yaklaşım

Authors : Abdullah ÖZBOLAT, Aslı Emine ÇOMU

Pages : 1152-1179

Doi:10.30627/cuilah.479552

View : 22 | Download : 17

Publication Date : 2018-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Sekizinci yüzyıldan itibaren, Orta Doğu ve Orta Asya'nın son zamanlarda Müslümanlaşmış bölgelerinde yeni bir edebi tür ortaya çıkar. “Yönetici El Kitabı” veya “Hükümdar Aynası” niteliğindeki siyasetnameler, bu çalışmanın ana kaynağını oluşturan siyasi içerikli çalışmalardır. Siyâsetnâmelerde hükümdarların sahip olması gereken nitelikler, saltanatın koşulları ve kuralları anlatılır. İdeal bir devlet örgütünün nasıl olması gerektiği belirtilir ve kötü yönetimlerin zararlı sonuçları açıklanarak yöneticiler uyarılır.Bir ülkenin siyasal ve toplumsal yaşamını, askeri ve mali örgütlerini yasa ve tüzüklerini, toplumun gelenek ve göreneklerini de tanıtan yapıtlar olan siyasetnameler dini temellere de dayanır. Kur'an'dan, hadislerden ve tarihten de örnekler gösteren bu tür yapıtlarda, geçmişteki kötü olaylar, zalim, deneyimsiz ve cahil hükümdarların ve vezirlerin yol açtığı felaketler, öyküler ve fıkralar anlatılır. Siyasetname yazarları, çoğunlukla döneminin iyi eğitimli ve saygın kişilerdir.Siyasetname literatüründe öne çıkan siyasetnamelerin örneklem olarak ele alındığı bu çalışmada, Nizamülmülk'ün Siyasetname; Abdulhamid el Katib'in Doğunun Hükümdarı; Ebu Mansur es-Sealibi'nin Hükümdarlık Sanatı; Keykavus'un Kabusname; Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig; Muhammed b. Turtuşi'nin Siracu'l-Müluk; Ebu’l Hasan Habib el-Maverdi'nin Siyaset Sanatı, İmam Gazali'nin et-Tibru'l-Mesbûk fi Nasîhati'l-Mülûk (Yöneticilere Altın Öğütler), Nasiruddin Tusi'nin Ahlak-ı Nasıri; İbnu'l-Mukaffa’nın İslam Siyaset Üslubu ve İbn Teymiyye'nin Siyaset (es-Siyasetü'ş-Şeriyye) ve Narayana'nın Hitopadeşa eserleri çerçevesinde kadının toplumsal konumuna yaklaşım, “özneleşen”, “nesneleşen”, “temkinli” yaklaşım olmak üzere üç boyutlu olarak ele alınacaktır.
Keywords : Siyasetname, Yönetim, Kadının Konumu, Özne, Nesne, Toplumsal Bağlam