KLASİK DÖNEM HANEFÎ ÂLİMLERİN NESHE İHTİMALİ OLMAYAN DURUMLARDA HABERLERİN TEʿÂRUZUNA YAKLAŞIMI: HZ. PEYGAMBER’İN MEYMÛNE İLE EVLİLİĞİ

Authors : Ayşegül TOPRAK, Yavuz KÖKTAŞ

Pages : 386-399

Doi:10.30627/cuilah.1094884

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale Hanefî âlimlerin neshe ihtimali olmayan durumlarda haberlerin teʿâruzuna dair yaklaşımlarını ele alır. Bu araştırma konusu teʿâruzu gidermek amacıyla Hanefî âlimlerin ilk olarak neshe başvurdukları şeklindeki yaygın anlayışın etkisinde kalınmadan inceleme imkânı sunması bakımından önemlidir. Zira böylece Hanefî âlimlerin teʿâruza dair yaklaşımları farklı bir açıdan incelenecek ve bu yaklaşımın daha sağlıklı şekilde yorumlanmasına zemin hazırlanacaktır. Bu amaç doğrultusunda Hanefî usûl anlayışının sistemleşme süreci boyunca farklı yaklaşımların yoğun olarak görüldüğü hicri ilk altı asırdaki âlimlerin görüşleri dikkate alındı. Hanefî usûl ve furûʿ eserlerinde neshe ihtimali olmayan durumlar çoğunlukla Hz. Peygamber’in Meymûne ile evliliği meselesi üzerinden ele alındığı için ilgili konuya ait haber grubu örneklem olarak seçilmiştir. Bu kapsamda öncelikle teʿâruz eden haberlere yer verilmiştir. Ardından ilgili konu hakkında görüş beyan eden Hanefî âlimlerin kullandıkları yöntemlere dair detaylı bilgi mukayeseli olarak sunulmuş ve değerlendirilmiştir. Muʿâraza konusunda sınırlı bir alana ışık tutan bu araştırma sonucunda Hanefî âlimlerin çoğunluğunun teʿâruzu giderme yöntemlerini uygulama konusunda birbirlerinden farklı hareket ettikleri anlaşılmıştır. Bununla birlikte çoğunluğunun teʿâruzu -farklı biçimlerde olsa da- tercih yöntemiyle çözüme kavuşturduğu ortaya çıkmıştır.
Keywords : Hadis, Fıkıh, Teʿâruz, Hanefî, Nesih, Tercih